JUBILEE TE TIUPIRI.
KUA marama koutou kite ahua o Whakaihuwaka i te Kooti o te tau 1886, i te pepa 16, o Te Tiupiri. Na i muri 0 te pahitanga a te Kooti a Tiati Waari i te rone wahi o waenganui ia Tamahaki ia Tararoa; ka mea te Komiti kia whakataua te wehenga'hea ma Tamahaki ma Tararoa, koia tenei te wahanga hea, ia Tamahaki 6837 ia Tararoa 3163; I muri 0 tenei ka wehea nga Hapu tuturu o raro iaJTamahaki koia tenei. Te Aomapuhia, Kahutuna, Taongakorehu, Tuhoro, Hae, Hineraro, koia tenei nga uri tuturu ake aTamahaki ko te Pakuu he uri mokopuna tera na Tamahaki; na enei itera 0 te Kooti 0 te tau 1886, haere a ingoa Hapu, i raro ia ingoa 0 au a uri kua kia ake te rarangi ingoa 0 au a Hapu, pera te ahua 0 nga uri tuturu ake a Tararoa a Tamahaki. Na ko nga tipuna tenei kaore i puta mai i roto ia Tamahaki; Rangitautahi, Turangawhaia, Tutaiaroa, kurawhatia, Hinerua, te Kaponga, te Waiehu, Turanga, ko enei nga hapu me 0 ratau rarangi ingoa i waho ia Tamahaki, a kore 0 ratau take i whakamaramatia i roto i te Kooti 0 te tau 1886. Na i muri 0 tenei ka mea te Komiti ki tenei Kooti kia wahia te rohe 0 te wahi ia Turangawhaia ka mea te Kooti kaore ia e marama ana ki tetahi atu tipuna ke atu ia Tamahaki ia Tararoa, ka roa
e korero ana oti ana me rohe wahi hea taua rohe, paahitia ana e te Kooti; ko te Rangi huatau i tu ki te kiatu kite Kooti, kaore ia e marama ana ki tera rohe e kia ra, he rohe kia Turangawhaia; a kaore pea te Kooti i ata marama mai;kr taua tunga o Rangihuatau. Na ,i muri mai o tenei ka wahia nga Hea e 2978, ma tetahi onga Hapu 0 waho oTamahakima Turangawhaia; ka toe kia Tamahaki me nga Hapu i raro ia ia e 3859, paahitiana enei wawahanga i runga i tenei ahua. I tu ano a te Rangihuatau a ngapo ki te whakahe i te wahanga hea ma Turangawhaia, ara i mea ko Rangitautahi ko Tamahae me tangohea ma raua i roto i nga Hea ia Turangawhaia i te mea he tuakana a Rangitautahi no Turangawhaia, a ko Tamahae he uri mokopuna na Turangawhaia; a tipu ana tenei hei tautohe, whakaatu ana hoki a te Rangihuatau ko nga wahi i noho ai a Rangi tautahi kei mangaio ahu atu ki uta. Kaore i noho kite pito ki tai nei 0 te Poraka nei. Na ko tetahi tenei 0 nga putake tau tohe i te aroaro 0 te Kooti. Ka wawahia nga hea ki ia Hapu ki ia Hapu koia tenei. Ia te Aomapuhia 100, kahutuna 412, taonga korehu me tana uri ano te Pakuu 500, Tuhorq4i3, Hae 100, Hineraro 425. I konei ka ara ano tetahi tautohe, mo te itinga 0 nga hea ia te Aomapuhia, mo te wharahinga ki nga laina, heoi kaore tenei i whakaarohia e te Kooti; na ko tetahi onga raruraru ko te whaka-
he te nui onga hea ia Turangawhaia, no te tangohanga mai i nga hea e g6o ia Turangawhaia ka hoatu ano ma te Komiti nanara te whakahaere i tipu ai te raruraru i te tuatahi e wawahi ki runga kia ratau ake e whakaaro ai te tetahi onga raruraru ko te wahanga a te komiti kia 9 tonu nga hea mo Turanga koia tenei nga take raruraru, haunga hoki te taha kia Topia Turoa koia te matamua 0 Rangitautahi 0 Turangawhaia na kaore te Kooti i pai kia whai kereme tera take a Kuramaiangi. Na koia tenei te ahua onga whakahaere kei te aroaro ote Kooti nei. Na e penei ana taku ake whakaaro, ko te putake 0 tenei raruraru kei te Komiti, na i runga i te aroha 0 te Kooti kite ngawari haere ki nga whakahaere a te Komiti, koia i raruraru ai nga whakahaere i tenei Kooti 5 na konei ka tika ki taku whakaaro ake, ite mea kua mahue etahi onga tangata tika mo roto i tenei poraka i te Koottuatahi, e tata ana pea kite 100 tangata { mahue ki waho, a e marama ana hoki tenei he nui nga tangata i roto i te tiwhikete 0 te Kooti tuatahi, kaore he panga ar a he ahi ka ki runga ite poraka nei; no kone i ki taku whakaaro ake e marama ana kia ara he piira Kooti mo tenei whenua kia ata whakawakia nga take tika 0 tenei whenua kia uru hoki nga tangata i kate ahi mai ite tupuna tae mai kite papa tae mai kia ia [ naia nei, ka kia tera he ahi ka i runga i te ake tika.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/JUBIL18980503.2.5
Bibliographic details
Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 18, 3 May 1898, Page 2
Word Count
793JUBILEE TE TIUPIRI. Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 18, 3 May 1898, Page 2
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.