The Jubilee. TUESDAY, JANUARY 18, 1898. KA 58 NGA TAU I NOHO AI I RARO I TE KARA O INGARANGI.

Jubilee : Te Tiupiri, Volume 1, Issue 3, 18 January 1898, Page 4

The Jubilee. TUESDAY, JANUARY 18, 1898. KA 58 NGA TAU I NOHO AI I RARO I TE KARA O INGARANGI.

KO TE rima tekau ma onga tau i noho ai tatou i raro ite kara o Ingarangi; i ako ai hoki tatou ki nga tikanga, me nga mahi a o Stf tatau hoa Pakeha ' a e hoa ma, v kua man ranei ia tatou ?Ki takii mohio he patai tenei e kore e pai kia poto te whakautu ; a kia utua ranei kitekaore anake. kite ae anake ranei: no temea he rahi noa atu nga mea hei ata lirotirohanga ma tatau, o roto o enei tau ka.[rima nei tekau ma warn. Otira ki te'patai koe ki nga Pakeha, ehia nga tau i akona ai e koutou enei matanranga'e ako nei koutou kia matau; tera ranei ia e kaha kite ki mai, e rima tekau ma warn nga tau i akona ai e ia;'kore rawn atu ia e kaha kite ki mai i tenei kupu : lie aha te take! No te mea e lino mohio ana iae rima nga ran tau e ako ana ia, ka jinau i aia. I haeve tahanga ano a ia, lie atua Maori ano ona, i

whawhai ano tetahi hapu ki tetahi, i makutu ano ia, i. kainga ano hoki ana kai ki ona ringaringa, i uoho ano hoki tana tpu. kite whenua, i moe ano hoki ia ki roto ki nga puta rakau, otira to tatou ahua katoa, ia ratou ano hoki i mua atu 0 te taenga 0 nga hvi 0 te tuawhenua 0 Oropi ki Ingarangi, ara 0 nga Nomana, me nga Ha'kitini, a inaienei ano e kia ana tera ano etahi tangata kei Ingarangi, kei kotarani, kei Aerana e kaha ana kite makutu. Kaati kua roa rawa te kotititanga i te tino putake 0 ta tatou korero, ko ta tatou korero he utu i te patai kua pataia nei, kua mau ranei ia tatou nga tikanga, me nga mahi a 0 tatou hoa Pakeha ? Tena me titiro atu tatou ki nga mea kua akona inai e 0 tatou hoa Pakeha, kote mea tuatahi tonu koterdngopai oto tatau Ariki 0 Ihu Karaiti. E hoa ma heoi nei anake te tino taonga & 0 tatou hoa i homai ai kia tatou, ina hoki te ahua 0 ona hua, he rangimarie, he maungarongo, he aroha. Ko tenei taonga i tere tonu te whawha a 0 tatou matua a 0 talou tupuna: a e tino ki ana ahau, mehe mea i roa te takotoranga mai 0 tenei taonga kia ratou, homai ai e 0 tatou hoa etahi tikanga ke, kua kore *nga raruraru maha i penei ki runga ki to tatou motu i vraenga 0 te Maori mete Pakeha; tena ko tenei, e homai ana etahi 0 ratou i te Rongo Pai, ko etahi e homai ana i to ratou taonga kino te waipiro me era atu taonga Kikino a ratou. E tino mohi 0 ana hoki tatou ko te matua, ko te whaea tenei 0 te onga he i waenga ia tatou ake, ia tatou hoki me ratou, ko te waipiro, a e mohio ana hoki tatou he tino tere rawa te whai 0 te tangata inga mahi kino, i te whai i nga mahi pai; no reira ko nga pai i akona nei ki 0 tatou matua tupuna e ratou, horomia ake e te kino, otira e hara ta tatou korero i konei mo te kino, mo te pai renei, engari ko tenei Kupu anake kua man ranei ia tatou, kaore ranei ? Heoi ano te Kupu mo tenei patai; ko nga hua tonu mana e whakaatu, ina hoki ko nga hua 0 tenei mea 0 te Rongo Pai he hua papai anake ; na reiia ka iti te hunga e tango ana inga hua 0 tenei rakau, kua kiia ake nei hoki e an li he tere ke te whai 0 te-tangata inga mahi Kmo

i te whai inga mahi pai," Otira timata mai i te tau 18 14, (te tau i timata ai te Rongo Pat kj tenei motu) tae mai ki naienei Kaore e kore to tatou hapai i tenei taonga tino nui, a no te tau 1863 ka tu to tatou, Minita tuatahi 0 te Halii 6 Ingarangi, ko Rota Waitoa te ingoa, no Ngati Porau, muri tonu. iho ko Matiu Taupaki, ko Heta Tarawhiti, ko Piripi Patiki me etahi atu he tokoma, a he tokomaha hoki 0 rnuri iho. ia ratou tae mai ki naienei e whakapangia ana hei minita, me tekau rongo taku ma wha nga mea kei te kura minita i Turanga i tenei tau. He tohu tenei kaore tatou, 0 tatou matua tupuna ranei, i kore te kite inga hua papai 0 tenei taonga tino nui i akonamai neie 0 tatou hoakja tatou. Me to tatou mohio ano hoki, he nui nga whenua i hoatunoatue tatou mote hahi, he nui hoki nga whareKarakia i hanga e tatou, a ko tetahi onga tino whare Karakia ko Rangiatea i hangaa i te tau 1846 e tu mai nei ano inainne i Otaki. Enei Katoa he tohu hei whakaatu kihai tatou i ngoikore, kite hapai i te whakapono, a mei kore to tatou whakapono kihai te pai e takoto nei i waenganui 0 tatou i penei me ia e takoto nei. Tittro hoki tatou ko te kai tangata ko te patu a tetahi hapu , tetahi, ko te patu noaiho a etahi ano i etahi, 0 te whanau kotahi, i nga taurekareka ranei i ko te moe a nga rangatira i nga wahine kotahi takau (haunga hoki nga mea kei te pera ano i naienei, kaore i tokomaha) me era atu mahi e kore nei e taea te tatau, kua kore nei i waenga ia tatou, e anga katoa ana hei tohu na te whakapono i kore atu ai, a e ahei nna te ki penei ake e ahau, ko nga takiwa 0 tatou kua marama, kua kai hoki inga hua papai 0 tenei rakau 0 Rongo Pai kei te ngaki tonu inga taru 0 te putake, kei te hoatu whakamomona hoki, kia kaha ai te tupu te hua. me te wharara onga manga, kia Kai ai te katoa, a kia waiho ai hoki hei whakamammaru mo te katoa. Kaore i Mutn i Knnei.