Huia Tangata Kotahi. HATAREI, HURAE 8, 1893.

Huia Tangata Kotahi, Issue 14, 8 July 1893, Page 1

Huia Tangata Kotahi. HATAREI, HURAE 8, 1893.

EHOA ma tena pea o koutou whakaro e ohorere mehe mea ka kite iho i nga Kapu o te whakatau o te keehi a te Karimana minita mote taka maori raua ko te Riihi Roia M.H R ' mo runga i te Hamene a te karimana, kia utua kinga moni kotahi mano, mote whaka pae ate Ruin, mo raua kote Mete MHR mote hoko o te Umutaoroa Jroraka. Ko tenei keehi, e pa ana ki nga Maori, 1 runga i te whenua Maori He whenua i hokona i nga Maori i te tuatahi mote kotahi Pauna mote eka. Te rua, Kote tangata kua whakapaea nei * te Riihi, he Mmitia Maori. No reira, e tika ana pea kia Penei te whakaro ; He tino keehi ahua hou rawa tenei kia tatou kinga Iwi Maori i roto i nga Hupirimi kooti i Nni 1 u-ene, i te wa i riro ai taua whenua ia ka hokona atu e kinga Pakeha mote £ls tae atu kite £25 Pauna mote Eka kotahi.

Otir;t k >te tino mea nui, i roto i tenei keehi, kote ingoa, Minita maori i raau nei kia te Karimana, e ai ki ta te Riihi E hara i te mea tika kia mahi te Minita Maori i nga tu mahi penei, Engari i nga mahi mote karanua menga mahi pai mote Iwi. Heoi kote Hameae a te karimana mote Riihi kia utu inga moni kotahi mano Pauna, mote whakapae mona, a kote mea nui ote karo a te karimana mo tenei whakapae, e penei ana, kaore un<> ai a i tu hei mema mote whare ka whakahaere raua kote Mete ite hoko o te Umutaoroa Poraka, No muri, aia i tu ai hei mema hei Minita ano hoki, E ngari, i oti nga mahi o taua hoko i te tau 1892 kua hori akenei, He maha nga korero mo tenei keehi ko tahi wiki e whaka haerea ana. Note 23 onga ra o Hune nei i mutu ai. Kote whakatau ote kooti, me utu ate Riihi i nga mcni e 20 herengi ara kotahi Pauna, kia te Karimana, Ko nga moni whakawa, mate Karimana katoa e ulu me ona Roia. ano hoki. E hoa ma he tika pea ka ohorere tatou ite whakatau nei I na hoki kite, whakapikaua he kawenga ki nga tangata toko rua, he Taimaha i tetahi he mama, i tetahi, ka ketekete ranei te mea o raua ia ia te kawenga mama, a, ka hari kote mea ia ia te kawenga Taimiha a, keite Hinapouri ranei te mea o raua i whakataua nei kia utu i te 20 herengi, a keite hari te mea o raua i kia nei mana e utu nga raruraru katoa ote whakawa ? No reira whai tonu te ahua i

runga i tenei ko te Karimana Ce mea ia ia te whin taimaha. No reira kite whakaoro ake i runga i te ahua nei, kua mutu pea te whakapono o te iwi kia ia. i runga i tenei turanga whairaana, kua nohia nei e ia. Otira kua 'cite ano matou i roto i tu Nupepa Terekarawhe o Nepia u te 27 Hune nei I korero ate Karimana kite whare. i tona Putanga ki waho o te Nohanga Minita, a me to puta rawa atu vanei ki waho ote whare, Engarie whaka haerea ana, ko Timikara pea hei minita maori mo tenei nohoanga ote Paremata, Otira kaore ano i tino tuturu. He maha nga korero o nga Pepa Pakeha, o Poneke, o Timarji, me Otakou, mote taha kia te Karimana, mo runga i ta raua raru raru, kote Eiihi, he whakatu i te Pourimote Kar manai runga i tenei whakatau.

Tena tatou e kite i te whika whakaatu i te tokomaha o te iwi maori, i roto i te wbaikorero a Hori Kerei, ki tona taha, i Akarana, i te Marama o Hune nei 16 onga ra 1894. E ki ana ia kote tokomaha onga maori' tuturu, e 38,900, konga hawhekaihe maori 2681, Hui kat>a koia tenei 41,581 E wha tekau mahi mano, e rima rau e waru tekau matahi tangata. Tena pea tatou e oho i te whika nei, ara i te kaha rawa o te hekenga iho, Ina hoki i te tau 1874 i te marama o Maehe, ko te whika ote tokomaha onga maori i whakatu ria i reira 43,538, konga mea kua maunu atu i roto i tenei whika 1957,. ara kua kore, I roto inga tau tekau mawaru, mehe mea e tino tika'ana e nei whika, Pehea te ahua, mo-nga ra e, haere mainei ? Ko taku whakaro tenei, me whaka : matau hoki nga maori kite whaka mutui te kai i te Waipiro, nga wahine e hapw ana, menga tamariki, Kaore ano tatou ii

whaka matau noa i tenei, Te ma, Me whaka matau te maori kite whakarite inga tohu tohu, mote noho, kia pai nga kamga, I runga i te huarahi e whaka haerea nei enga tamariki maori, e noho ana Ite kura. Kua huaina nei to ratou ingoa, kote Ope hapai i te ora mote iwi maori, Te torn, kote kupu a Rawiri, e mea ra i nga Waiata, kote Atua to tatou kaha me to tatou Piringa, he kai Awhini « trao tata ana i nga wa ote he. Ka tika pea, ina hoki kua whakaatu mai nga whika »iei, i to tatou he, kua heke nei to tatou tupu, i runga i tematao tewhenua, mehemea e rite ana tenei ahau, kite Paanga mate kite tangata, e tore tonu nei kite rapu i te Takuta, mete Rongoa, a he aha hoki te taimaha ina pera tatou me taua whakaro whawhai kite rapu i te ora, He nui nga mahi kino, e heipu ana mai ki mua ia tatou, he oi ki hai 1 Parea atu e tatou kite whanga, aha koa, pau nga moni ate tangata, aha koa Pango te kanohi i te karinga ate meke, aha koa Puta mai nga kai mate waha, ei aha, hoki atu ano, hoki atu ano, He aha ra tatou te pera ai, ite hunga kai miti, kai tuna, c raataku nei kei paatu ki ngaahi, ahc koa kotehaunga anake i rangona e te ihu, kua rere te wai o te mangai, Te ra e nui rawa te whakamoemiti, o te ngakau, mehemea ka kitea, he tane, he wahine, tamariki ranei, e pera ana i te waipiro, ina rongoatu te ihu i te Piro, i waho onga Hotera. Haunga ia te tanuku o te huare, ina ki te atu 1 etahi e Inu ana, menga kupu whaka rawe mo tera ahua, e tataka ma ai, Otira he mea whakauaua, kia tatou.