TE HAEATA. Akarana, Mei 1, 1860. TE HE KEI TARANAKI.

Haeata, Volume II, Issue 2, 1 May 1860, Page 1

TE HAEATA. Akarana, Mei 1, 1860. TE HE KEI TARANAKI.

Nawai ra tera he? Eki ana etahi na Kawana, ko etahi e ki ana na Te Rangitake. Tenei te pukapuka aWi Tako Ngatata kua tuhituhia e ia ki nga Rangatira o Waikato kia rongo ai ratou kite take o tenoi he. He kupu na ratou ki aia i tona hokinga atu i Waikato i era marania, i ki at« ratou, mana, ma Wi e tuliituhi mai nga kupu lika. Koia tenei tana pukapuka. Waiho mana e whakaatu mai te take o tenei he. " Waitoki, Taranaki, "Aperira 10, 1860. " He karere tenei nakuki Waikato, kia noho marania mai ki tenei mahi kuare a Taranaki. Kua tae mai nei au ki konei, kua mohiotia nei e au nga take o tenei he. lloia ra tenei, heoti4'He kupu ke tenei. Haere atu ra e taku karere ki Tongaporutu kiaTikaokao, ki Tarariki kia te Whelini, kite Kauri kia Takerei, ki Papatea kia ftikaka, ki Whataroa kia Reihana, ki Llangaliki kia te Whctini, ki Mohoanui kia Erucra, ki Hniterangiora kia te Paetai, ki Taupo kia te Ifouheu, kite Papa kia te Paerata. ki Arohena kia te Ati, ki Kihikiki kia Epiha, ki Ilairiai kia Ihaia. kia Moani, ki Rangiaoliia kia Ilori te Wham, ki Tamahere kia Tamihana, ki Ngaruawahia kia Rewhi, otira kia koutou kaioa. Iki mc.i nei ki a au, makii e ki atu ki a koutou nga kupu lika, koia tenoi. E hoa nia, no Wiremu Kingi tenei he. No Taranaki telahi lie, J nui atu i ncra kino katoa ote ao. Kia tika | te whakaaro ki nga kupuano i wliakaac:ia mai ai e koutou ki a au, kua kite nei matou. E hoa ma ko te mahi makontou ko te tika anake. Kei liiiro mai koutou ki nga mea kuare ote ao. E hoa ma, kia rongo mai koutou, no mua te he, no muri te tika, heoti ano ie mahi mo koutou, ko te kupu a te Madia nui i te Rangi, ara, kotahi tepito o te taura kei runga, koiabi kua tata iho kite whenua. Ko te hoa riri tona mo tatou, kia pono rawa tenei korero ki a au. !

! " E hoa ma kia rongo mai koulou. Ko | te take o tenei he mo te whenua anakeEhara mo te Kingi. Kei whakawaia kou- ! tou ete Wairua kino. I "Na to koulou hoa pono i roto ite Ariki, ' "Na Wi Tako Ngatata.." Ka nui te tika o tenei reta. Ki to matou whakaaro, kua maunu nga take o lenei he i aWi Tako; ina pea hoki, tona kupu, "Kua tae mai nei au ?»i konci, kua mohiotia nei e a au nga lake o tenei he." Tana i moliio ai, ehara tenei he i to he a te Pakeha, na te Maori ano. Tliiro ki tana kupu e penei ana—"E hoa ma, no Wiremu Kingi tenei he." I penei hoki nga Rangatira Maori o Poneke kite Runanga o lera whenua. Ta Maiini te Wiwi, "Auaemea, na te Pakeha tenei raruraru." I penei hoki a Henerite Puni, "Na ratou na nga Maori tenei he i whakakitc i tenei wa " Ka tika enei kupu ki to matou whakaaro, he rere noa hoki na Wiremu Kingi ki runga kite pihi o te tangata pupuru ai. Titiro hoki ki tetahi wahi o te rela o Wi Tako: e penei ana—" No Taranaki leiahi he, nui atu i nga kino katoa o te ao." Mo te kohuru tenei a Taranaki ralou ko Ngaiiruanui. Pia tika tana kupu. [ mea etahi o Ngaiimaniapoio i Ngaruawahia inaianei, "Ehara tera i te mahi kohuru, he apiii." Ka he tenei, ka nui te he. lie tino kohuru tenei. He aha hoki le hara o te Pakeha ki a Ngaiiruanui, i pera ai tana mahi? Nonahea i toro ai te ringa ote Pakeha kite tango i tana ? I uai ranei le palu ate Pakeha ki a ia? Ko te aha ona kua tangohia noatia e le Pakeha? Kowai ranei o ratou kua maniac, i te Pakeha, i tupu ai te ngakau kohuru i rolo i tera iwi? Kore rawa he take mo tenei kohuru. He aha le hara o te Pakelia haere uoa iho kite t'uiro i ana hipi, ki le wiu i ana kau, kahore he pu kahore he aha? He aha ranei le Imra o nga tamariki tokorua i hahaua noalia iho ki tc patiti i waenga riwai? Ka nui te kino; —k\ tika ta Wi Tako, "Nui alu i nga kino katoa ote ao." Kei le whakahe ano a Wiremu Kingi i tenei mahi, e ki ana ia ekore ia e pera, ka whawai ia, me whawai ite awatea, he kar.ohi, he kanohi; kahore ia

i whakaae ki la Taranaki raua ko Ngaiiruanui. Aua tetahi tangata e mea e tiara i te kohuru, kei la le Atua lie lino kohuru. Kei nga ial>e nui kua hapainga nei e Waikato hei lake raahi mo nga runanga, hei lake hoki mo nga tangata kaloa, he lino kohuru lenei. Nga take nei koia enei : Te Whakapono, tc Aroha, te ture. Tena, Tena, e Ngaiimaniapoto, e nga iwi katoa e matakiiaki ana ki tenei mahi, ki mai ra no lehea o enei lakeetoru i tupu ai aua mahi: mahi palu Pakeha haere 110 a iho. No te Whakapono, ne ? Kahore. No te luarua koia, no te Aroha? Ebara, he hua ke to te aroha. No te tuatoru, no te Ture? Kore rawa, e ki ana hoki te lure, 44 Aua koe e kohuru." it E ichahahelze tetahi i nga toto o te tangata ma te tangata ano ona toto e whakaheke: no te mea no te Atua te ahaa i hanga ai e ia te tangata—Kenehi 9. 6. Koia matou ka mea nei e he ana ki la te Atua, he ana ano ki ta te tangata. Kore rawa he he e rile ana kite kohuru. He taonga kua tahaelia, e taea ano te utu atu. He whakapae teka, e taea ano te whakarite. Tena ko tenei, raawai e whakahoki te tangata kua mate, keikea te mea e rite ai lenei he ? Ko te he ka nui—haunga ano ia te he ]vi te linana, oliia te he kite wairua o te mea mate —e whakamulu kau ana i tana noho i te ao, kahore i tutuki noa ona ra, ka tapahiapulia e te tangata—kahore ano pea i rite noa tana mahi ki le Atua, tana ripeneta, tana whakapono, te whakatapuriga o tona ngakau—ka tuku lata i tona wairua kite po—apiti iho ko te tinana mete wairua, erua, erua, kite mate; — ka nui te hara ole kai kohuru, e whakaiuate ana i te tinana, e whakamale ana i te wairua o te mea ripeneta kore. Te kino ole mahi nei e lakoto nei. Tirohia ta te Atua mo Kaina: " He mahi aha tenei au ? E tangi mai ana te reo o te toto o to teina fci a au i roto i te tchenua. .flFa, ka Icanga koe i rung a i te when-'a, i hamama nei tona waha hei rerenga atu mo te toto o tou teina i ichakahekea nei e to ringa. Ka ngakia e koe te oneone, ckore e tuku mai tona kaha a muri ake nei ki a koe; ka ivaiho koe hei tangata haereere noa, hei manene i runga i le ichenua."—Kenehi 4. 10 —12. Mo Kaina tenei. Tirohia hoki taua kupu i runga ake, kei Kenehi 9. 6. Me tetahi, e ki ana hoki nga Kara«pipilure, St Ko Ihowa te kai whakamate, me te kai whakaora : mana e riro ai ki raro ki te reinga, mana e kake ai ki runga."—l Ilamuera 2. 6. Kahore i homai lie tikanga ki tangJila mana e patu i tona hoa, e tuku noa i tetahi kite mate. Hei utu kohuru, katika kia whakamaiea ki leriienga ole ture; tena he paiu noa iho, ka whakawakia e ia te kai palu. Aua tetahi c tango i te mahi a te Alua—waihoa mana ano tana mahi, kei a ia anake " nga ki o ie poo te male," mana e whakatuhera,

ka tika, ma le tangata, ka he. No konei i whakaiika ai matou i nga kupu a Wi Tako, "nui atu i nga kino kaloa o tc ao." Tiliro hoki ki tetalii kupu nui o taua reta aWi Tako, e penei ana, 4, K0 te take 0 lenei he mo te whenua anake. Ehara mo te Kingi." Kua ki hoki eiahi mo te ntalii whaka-kingi a Waikato tenei riri a te Pakeha. Otiia kua kilea e Tako ehara, koia i mea ai ia ki Waikato. "Kei whakawaia koutou ete Wairua kino." I penei ai pea a Taranaki hei whakaoho i a Waikato, kia uru ai ratou kite pakanga. Otiia e tupato ana a Waikato, ekore hoki ratau etomo ki taua whakawaiuga. Kua rongo hoki ratou, kahore a Kawana hiahia whawhai, 1110 te aha, mo te aha. Heoiano tana i mea ai ko te pihi wheima 1 tukua tikatia e Te Teira ma ki a ia, i utua tikatia hoki e ia, kia rite, kia kaua tetalii e rere ki runga. Kahore ano i niutu ta matou manakiitanga kite pukapuka aWi Tako—i te pai hoki o nga kupu. 4t E hoa nia, ko te mahi ma koutou ko te tika anake. Kei titiro mai koutou ki nga mea kuare o te ao, —heoti ano te mahi mo koutou ko te kupu a te IVlatua nui i te Rangi."—Koia ki a koe. e Wi, kia kaha koe ki tau; hapainga lau, kia kitea e nga iwi katoa o Niu Tirene; waihoa tenei hei kara mou. Koia ano tenei enga iwi o lepitowhaka-runga, o te pito ki raro, o tenei tai o tera ta>, o nga wahi kaloa, koia tenei ko le taura lenei i tukuj iho e te matua hei to i a tatou ki runga. E mau ana tetahi pito kite rangi, e lata iho ana tetahi kite whenua. Kia mau ki to tatou taura, kia mau, kia mau, kia mau te pupuru. Mahia le kupu a te Alua, man a ka ngaroai le kino, mana ka kakeai te pai. Ka takuhia lenei kupu e talou, heoiano, oranga mo tatou. He mate kau to tahaki atu.