KO TE KAI-WHAKAMATAARA O NGA IWI ERUA.

Anglo-Maori Warder, Volume 1, Issue 8, 13 June 1848, Page 4

KO TE KAI-WHAKAMATAARA O NGA IWI ERUA.

"Na te Tika i toa ai." Turei, Huni 13, 1848.

Ko nga korero tuturu enei a nga Kai-whaka-atu o te kohurutanga o nga pakeha i Takapuna. Ko te Kawiii te kai ivhakaatu tuatahi. Tana oatitanga, ka mea—He apiha ahau no te Taito raanuwa. I te 22 o nga ra o Oketopa e tau tutata ana te kaipuke kite v.hare o Te Nu. I mohio aliaii ki a Te No, he apiha rnanuwa ia i mua. I te tahi o nga haora o te ata i kite maiou i te ahi e loro ana i uta, no taku tirohanga atu kua mohio au ko te whare o Te No ; korerotia tonutia atu kite rangatira 0 te kaipuke, ngarea atu ana inatou e ia kite tinei i le ahi. Hoe atu ana malou ki uta ka kitea atu te tuanui o te nbore ka horo; n ana to matou poti kite taha o te lvhare paura, eouo te kau hikoinga waewae te pa mainaotanga o te ivhare o Te No i te ivhare paura.— Haere tonu atu ana matou kite ahi mete hari wai ano hoki; ka karanga au ki a Te No, kahore ia he tangata i hamumu niai. Katahi maua ko Te Pikoki me nga heramana tokorua ka haete kite niiare o Oriwa e uoho tata mai ana, ka patulu an kite tatau, ka ui atu an mehemea kei leira a Te No, ka hamumu mat tetalii i ruto i te nhate, ka mea, E hara tenei 1 te whale o te No ; katahi au ka mea atu, E mohio ana koe kua pau tona uhare i te ahi ? Ka mea ia, kahore, mete unliaro. Takitaro iho ka puta mai a Oriwa ki waho, ka ngarea e ahau ki ninga kite kaia nga pakeha tokoiDiii ki te rapu lneheinea i reira 'i'e Nu, ka hoki au kite ahi. Te liokliiga ilio o nga ta-

ngata i ngarea e ahau kite kara, ratou ko te kai tiaki o te kara, ka mea mai ratou ki a an, Kahore a Te No i reira. Muri tata iho ka. puta mai-a Oriwa raua ko Tuta (te kai tiaki kara) kia whakaaltirina mai temraamoengaa Te No me tana whanau, whakaaturia ana mai e raua. Ka tineia te ahi, ngarea ana eau tetahi o nga hcramana ki te ope i nga pungarehu. No te peneitanga ka kitea te tinana o Te No; muri tata iho to tana tvahine, me to te tamaiti. I wliakatupato tonu ahau itc langata kei mom nga tupapaku,—whakatakotoria ana, meinga ana he tangata hei tiaki. I reira ka kite ahau kua whati tctahi o nga waewae o Te No, ko tctahi o nga waewae o te wahine kua riro raw a atu, e mea ana au ko nga waewae ote tamaiti i ngaro ano hoki. Kahore ahau i tino rapu i nga male o nga tupapaku, kihai auo hoki ahau i tino mohio ki a ratou. Muri iho ko te Rata Honaiuni. Tana oatitanga, ka mea—l whiti atu ia ki Takapuna i te 23 o nga ra o Oketopa, kite ana ia i nga tupapaku e torn c takoto tutata ana kite whaie wera. I mohiotia eia tc tinana o Te No, ko to te waliine ia kahore i mohiotia e ia, i ngaro hoki te ahua i te kumnga, i te kainga ate ahi hoki. I konci ka ko.erotia e te Rat?, te ahua o nga tunga i runga i nga tupapnku c toru, a k,i wliakahokia atu kite palai a te kai whakariic whakawa.—Mehemea na te patiti, na te imkarn. na te tao cna mate, a ko tctahi o nga tunga i pa i mna o te matengn, i mohiotia eia kite inatomlorutauga o nga toto. Ko tc Kanara Winiat\. Tana oatitanga, ka mea—l haere ano ia ki Takapuna i te ra tapu i muri iho i te kohurutanga kite wahi i tti ai te whare, ka kitea e ia etahi kakahu me ctalii tokeua, e man ana te toto i runga. Te tokena i nui rawa atu te toto i tapahia i haea ranci; he ingoa ano e mau ana 1 nga tokena ko H. S. Koliikohia aua mea, a hoatu ana ki tctahi o nga porihimana. Ko Makareta Rivtana. Tana oatitanga, ka mea—E mohio ana ahau ki a HoirerA Pani te herehere. E inaharaana ano hoki ahau kite taone ahau ite Parairc i patna ai a Te No, e uoiio ana maua, ara, mana ko Pani i Takapuna i taua wa. I kite au i a Mata No, me Te No, mete tamaiti nohinolii e puta mai ana i te whare hokoo te Manauo. No te torn o nga haora ka hoki atu maua ko Pani ko a!;u tamariki tokoraa ki Takapuna. I a maua ano e hoe ana ki to maua kainga ka puaki euei korero a lloiieta Pani, " He inoni a Tc No ; me maha aku mahinga mote Kuini, katahi au ka mea i tetahi malm akc." Mea ana ia, mana e p-itn a Te No ratou ko te wahine ko te tamaiti. Ka mea atu ahau, " E Ho, kauaka, ebara an i to wahine tnpu, e mohio ana hoki koe he wahine inu rama ahau, a kite peria koe, ka whakmatia e aliau." Ka mutu a maua korero ikonei. Ka tata kite ono o nga haora ka tae ki to maua kainga. Ka man a P\xi kite patiti kite penrti, ka haere ia i tana harrenga, ka mea ia , " e haere aaa au kite patu laTe No metanawh,vnau.''» Ngaro atu ia tae r.oa kite tahi o nga haoia o te ata. I late ano i tana hokinga mai, ko te hate aus!:e o roto e mau ana i a ia, ka mea mai ia, " Kua patua e ahau Tc No me tana whanau." Ka mea atu au ki a ia, " Kaua e korerotia mai ki au." Ka mea mai ia, "Mehemea ka whakapuakina e koe, ka patua koe e au." No te Hatarei no te niiitu o nga haora ka haria mai e ia te patiti, ka kohia ki tana pouaka (I konei ka whakakitea te patiti) ko te patiti tena i haria eiaki a ia. No te Maue ka haere a Pani ki Akarana haria ana c ia e rua nga pauna-note —i te po i mea ai ia kua patua a Te No, haria ana mai e ia kotahi pauna he hiriwa—ka tae mai ia kite kainga, ka ki mai ia, tekau ma rua ana pauna i tango ai ia i Te No—kahore ia au i kite. No te Wenerei i tae atu ahau kite taone, ite whare o Honahana a Pani c inu ana—mea anaau ki taku taokete, " kua whakarerea a Pani e au, ekore au e noho ki a ia." Muri tata iho, kotahi pea wiki, ka mahue Takapuna i a ia.— Muri iho, ka eke ia ki runga kite Tima mantiwa, kotahi marama i ngaro atu ; te hokinga mai ka haere ake ia kite kainga o taku teina, kia kite ia i ana tamariki; ka mea ia kua rungo ia kua mate taku tane tupu i Pol Hakgna, ka mea mai kia marenatia ahau ki a ia. Whakakahoie atu ana ahau. No muri tata iho, ka haere mai ano ia ki roto kite whare o taku teina, uakina ana eia te kuwaha, —e lapahi ana taku teina i te taro ma te tamaiti, he mikara ano ite ringaiinga. Mea ana au, "He aha e Ho ? te haere atu koe ki runga ki ton kaipuke." Mea ana ia, lie tangi nana ki au, ka ngaro tonu atn hoki ia. Katahi iaka mau ki a au, tapahi ana i taku kaki, e rima nga tapahanga. Te panga tuatahi ote heu, oma ana au kite tatau, lunga ana—te aranga ake, ka oma ah ui kite tuwatawata, ka tapahi ano ia e ahau, ka takoto ahau, mehemea na kua mate. Kotahi aku marama e mate ana. Ite ata ano ole ra i paiu ai ia i a au, ka mea mai ia ki nga pukapuka whenua ki a erua tekau nga eka o taua w henua. I mua i tana patunga i a au, i aia e nhakanene mai ana ki a au, i in;a atu au ki a ia kia haere —kahore ia i niahara ki tana whakinga mai i te kohurutanga oTeNo ? Mea ana ia, Mana e inu nga toto o taku manawa. Ko te roanga atu e taea ki tera uiupepa.