Ako marama o te Hahi Katorika Romana ko te pou me te unga o te pono.

He mea ta i te Perehi o te Wikariatu Apotoriko o te Oheania Okihetari, i te marama Okotopa, 1842, Kororareka [i.e. Russell, N.Z.], 1843

A /•'> - , o / / b

/> ?' # 2RJ? ,Ä ® 454 44 M: ■■ .■ 4 *' ; .:'':V "í: I ' 44- 444 ■ 4 :;' ;;. . '• / . : v: ::4-' 4,4 '; ¿ $44444 ~4 % 4 v / ' /

cl

AKO MARAMA O TE HAHI KATORIKA ROMANA KO TE POU ME TE UNGA O TE PONO.

Maku e ho atu kï a koe nga ki o te rangatiratanga o te rangi. MATIU 16. 19. KORORAREKA : HE MEA TA 1 TE PEREHI O TE WIKARIATU APOTORIKO O TE OIIEANIA OKIHETARI , 1 TE MARAMA OKOTOPA. 1842.

4^5^! ' ü7? I J i • ' ^ *s %¿ 0*~* * $* • - ' « í!"'' " , . * i , M'te "" n 1 * F

KO TE EPIROPO KATORIKA ROMANA, KO HOANE PAPITA WERAHIKO, KI TE HUNGA O NUITIRENE KUA WAKAPONO KI TE HAHI TARE KATORIKA ROMANA, owhatanga me wakapainga mo koutou ma Hehu Kerito.

ko te Halii o te Atua ora te pon me te tinga o te pono. ( i Timoli 3. 5. )

E te wanau arohalia nuitia i Nuitirene, ka tahi ano ahau ka hoki niai no tokii haerenga atu ki nga niotu tini o te nioana nei. Na , kua wakarite ahau i te ture o te Atua i nieatia ai ki ahau kia wakaakona tikatia ai nga iwi tini tini o taua nioana. Kua nui hoki taku nolio i lera motu , i lera motu , a ka tini te hunga i wakarongo ai i reirá ki te ako o te hahi takc Katorika Romana ; a ka mano tini ratou i iriiria ai e au , ka wakaorangia , ka \vakaharitia ; na , ka wakarerea to ratou pourilanga me lo ratou kuwaretanga ; ara , e witi aianei te marania mo ratou katoa ; e marire ano to ratou ngakau, kua pai o ratou rangatira tanga. Kihai hoki ta ratou mana me ta ratou wenun i riro mai ki ahau ; engari ka riro atu taku aroha me te aroha o te Atua ki a ratou ; a ka riro mai hoki to ratou aroha ki te Atua ano , ki ahau hoki me oku ariki emahi tapu nei ki a ratou. Ko ia te ritenga o le hahi Katorika Romana, ko te aroha tapu anake.

Otira ana koutou e mea , kawareware teEpikopo i a koulou. Na , o ti 11 ¡ hoki tukii aroha ki a koulou ; na , ko koutou hoki taku wanau tapn i wakaakona ai e au i te timalanga , i Nuilirene. E tini hoki oku arikii tonoa aln e au ki a koutou , kia niahi lapii tahi ratou me ahau ki a koutou. Odia e rahi te wemía o .Nnilirene ; e kore hoki o koutou ¡wi e noho tahi i te ka inga kotahi kia penei me te huiiga o nga motil kua kitea e au , i te moann nei. Na , e noho a koutou ¡wi i te wahi ke, i te wahi ke. Koia e kore ta matou wakaako e hohoro tahi ki a koulou katoa. lie ahakoa e nui ta matou haere kia kite i a koutou, kia wakaakona koutou. Taihoa ka tini a tu oku ariki e haere mai mo koutou ; laihoa hoki ka tini nga pukapuka wakaako e riro atu ki a koutou kia wakamaramatia ake ai. Na, ko te lualahi tenei , taihoa etahi atu eho atu ki a koutou. Na , e ntahara ana ano ahau ki la koulou pirangi ki te matau i te kupu o te Alúa. Ka nui hoki ta koutou rapu i te pono, i te tika. Ka inoi mai hoki koutou ki ahau kia ho atu tétalo pukapuka wakaako ki a koutou. Ahakoa heoi ano ka iva o matou tan ma waru o nga marama i noho ai matou i Nuitirene, na, kua oti te pukapuka nei ma koutou , kia wangainga me wakakahangia ai to koutou wairua. Ko te ako pono hoki te ka i 1110 te wai-ru-a o te tangata. Na , ko te pukapuka nei e wakamat.au ai ki a koulou i te pukapuka tapu ano, i te tikanga o te kupu o le Alúa, ara; i tewakaponotanga o te nuinga o nga keritiano no le wenua katoa , 110 nga tan katoa , ko ia le hunga o le haîii Katorika Romana ; a ma te pukapuka nei hoki e wakahoki te korero c wakahc ki tana liahi take. Ae, ko te hahi Take te hahi Katorika Romana , ko te liahi ia o te Alúa ora , me te pon me te unga o te pono. Ko iá te mea e kitea ai ki te pukapuka nei ma te keratia o te Alna. Tena, kia kaha atu koutou ki te matan i te pono, i te tika ; na, kia kaha koutou ki te tiliro i te pukapuka nei me taku luliituhinga i luhituhia ai kikonei ma koulou.

E le wanati, kua wakaporarurarutia pea kouloii ¡ te litii o nga korero ke, na, i le korero e wakalie k¡ nga mea o te karakia me te wakaponotanga. Kua turituri hoki kouton , ¡ Nuitirene,ki nga korero e wakahe ki te ako o te hahi take Katorika Romana , ara , k¡ le Epikopo me te arikitanga o laua hahi. Otira waiho nga korero kino ka loa ki te bunga e korero kino ; ma ratón anake te kino. Ileoi íua le Atua e wakawa ki a ratou i tana wakawa wakamataku. E liara taku i te korero nio te kino, engari ko le korero tenei rito te pono , nio te pai. Tenei ano ta matón ritengaki te bunga nae haereana ki te riri 0 le Atua , e noto ana i te ara o te iweri : na, e inoi ana matou ki te Atua kia tuhui i m.it i atou ki te hahi take Kaloi ika Romana , ko te ara o te rangi , ko te tinga o te pono i mahuelia ai e ratou. E kore pea etahi o ratou e matan ki to ratou tnahi kinonga. Kia matan koutou , kia matan hoki ratou ki nga ntea o te wakaponotanga : ko taku ngakau ntti tenei ! Ae, kia matau koutou katoa 1 te likangû o te hahi take to ratou matua e tangí nei kia ratou , ko ana tamariki arohatia kua marero. Ae, ko te hahi o le Alna ora te pon me te tinga o te pono. Ko ¡a tetahi kuptt e wakakaha ki te ngakau o te lmnga i wakaporarurarutia ai ki te tini o nga korero ke. Otira ko koutou e kite ai ki te pukapuba nei , ko te hahi Katorika Romana te hahi o te Atua ora; ta le mea kei taua hahi e piri ana te nuinga o nga keritiano no nga latiiwi o te wenua , no nga tau katoa ; kei taua hahi nga kai wakaako pono me te karakia tino pai , tne te ptikapuka tapu, me te tino matauranga ki taua pukapuka, ara , kite kupu katoa o te Atua. Ko ia te hahi Katorika Romana ko te pon me te unga o te pono ; ko ia te rakatt o te ora ; ko ia te ware o nga marania , ara , le ware i hanga ai e Uchú Kerito i runga i te kamaka , e kore e hinga ; ko ia hoki te hahi i huaina e nga Apotoro ano , ko te hahi tapu Katorika ; ko ia te hahi e wakarile i te tíkanga ote wakaponotanga. No reirá hoki te ture nei o nga Apotoro nio te tangata o le ao : kia wakapono ra koe ki te hahi tapu

Katörika , na, kia rile tan vvakapono ki tana. A tenei ano te ture mti a tu o Hehu líenlo : ko te tangala e kore e wakarongo, na , e kore e wakaponó k¡ tana hahi waiho ¡a hei iiutiga Atua pono kore : ko ¡a te kupu tino nui o Hehu Kerito kei wakateretere te tangala ki-te ara o te pouri, ki nga lian ka toa o nga wakaakoi anga , ara , kei wakaputaia kelia te pukapuka tapu me tetahi o ana kupu. Koia rapua e le tangala te -halil pono. .Na , e rúa mea e pai îalii ai ki te wakarite i tana rapunga , na , ko te tukunga korero o te nuinga o nga keritiano o te ao , me etahi wahi niarama o te pukapuka tapu : alia tetahi bunga e mea : e rangi te pukapuka tapu kan ki te rapu i te hahi pono me te tikanga o te kupu o te Atua. Na, tenei ano te korero nía rama 1110 te tangala tilia : ko te pukapuka tapu e wakaaroa tahitia ai e te nuinga o nga keritiano no le wenua katoa , no nga tan ka toa , e rangi i taua pukapuka kan ano e wakaaroa kelia e tetahi ka i ti tiro kotahi ranei , fe tetahi hahi hon ranei nona e tini te korero ke, nona e tini ti; korero teka. Koia e pono rawa tenei : te pukapuka tapu me te wakaaro lahi , ara, me te wakapuakinga taliio te nuinga o nga keritiano i nga mea o taua pukapuka , na , nga mea nei e rúa tahi ko nga mea hei lake o nga tikanga katoa , ara , ko nga mea hnki ena e kore e wakauaua ki te matan o te tanga ta. Ma reirá e kitea te hahi pono. Na , ki te tukunga korero o te nuinga o nga keritiano me ta te pukapuka tapu tikanga ,ko ia nga wakapuakinga pono rawa : WAKAPUAKÍNGA TUATAHI. Ko Hehu Kerito te hunga tna4'ita o te huta Teiànita , ko te kai wakaora ¡a i nga tangala katoa , ko le Atua tama ¡ti ia, he Atua pono, he tangala pono liokiia. A ko Marta te w ahine takakau tapu , ko te niatua w ahine o lana tan - gata tanga ; na , ko Hehu K erito te lino kai hangao te hahi o nga keritiano; nana hoki i mea ai ki a Petera, tanaapotoro tuatahi : ko ohmi c mea una k> a 1m , ko koc Petera ano . (ko te tikanga ko koe he lamíala J na , ko alian e i kaki ranga tenei

k'tmaka , ara , kí ranga kï a koe heî kamaka,he¡ lino ranga tira lapn mona ; ko ia te likanga o nga kupu nei wakarite ki ta Matiu. ( Matiu 16. 18. ) WAKAPUAKINGA TIIARIJA. He Habí kotaliî pu ta Helia Kei'ito ; kihai íioki tana kupu i mea ai : ko alian e hanga i hahi , engari i taku hahi. A ki ta Matiu 13. 31. , e wakarite ana te hahi ki telahi rakau e tupu ake, a ka nut i te ao ; na , ko te rakau he mea kotahi pu. Tena ano ki ta hato lloane 17. U, e wakakotahitia putia te hunga o te lialii o Ilohu Kerito i penei i inoi ai ki te Alna maílla : e pa kotahi ratón me Koia e tino tika kia kotahi te hahi. Tena atu , he Alúa kotahi ; ko te ka i hanga ia o te ao nei, ko te tino matua o nga tangati katoa ; ahakoa e tini o ratón iwi , o ratón rangatiratanga , na , ko ratón ko te wanau kotahi nona. Waihoki ahakoa e tini ke nga motu, nga wenua, i te ao, na, he ra kotahi ano i te rangi hei wakamarama ki te ao nei katoa; ko ia tetahi tohu kia kotahi pu te ka i hanga o nga mea katoa , kia kotahi pu te Alna. Ra penei hoki , na , ko llehu Kerito te kai wakaora kotahi i nga ta nga ta katoa ; a ko nga tangata katoa te hunga i wakaorangia ai e ia ki tona tolo kotahi ;a ka wakapai ia ki a ratón ma tana ako kotahi , ma ana hakerameta tahi ; koia e tino tika kia kotahi pu tana hahi i te ao ; ko llehu Kerito hoki le ra wakawairua o te ao nei. Na reirá le kupu nui nei o hato Pauro : kotahi Alna , kōtahi mtkaponoianga , kotahi iriìringa ; ara, kotahi mahi tapu wakaora , kotahi hahi mo te wenua katoa , mo nga tau katoa ; ko ia te t¡kanga o ta hato Pauro kupu. (hato Pauro ki te bunga o Epeha 4. 3. ) Na reirá hoki te kupu wakarite nei mo le hahi ki ta hato lloane : he kainga hipi kotahi , me he kai kotahi. (hato lloane 10. 16, ) Na, ko te hahi te kainga hipi, a ko llehu Kerito te tino kai tiaki. Nana hoki te kahanga ki ana apotoro me a ratón wakaoranga ake pono kia waiho ratón hei kai tiaki , hei minita nui nona mo te ora tapu o nga tangata o te ao. Ileoî kotahi pu

te lialii o lleliu Kerito. Oí ¡ra ko wai te huuga o tana lialii? Na , ko te liunga katoa e wakarongokí a lleliu Kerito te tino kai tiaki e ako ana, e inahi tapuana nía ana niinita tapu hei kai tiaki hoa mahi mona , ara , 1110 te pai o te ao. Koia te liahi ko nga liunga e wakapono talii ki a lleliu Kerito , ki tana kupu katoa , c tango talii ana i ana ritenga 1110 te ora tapu , a e wakarongo talii ki te apotorotanga tikanga. Ko ia te liahi kolalii o lleliu Kerito. Aua tetalii liunga e mea, ka tini ano nga liahi o lleliu Kerito i nga ra o nga apotoro , ara , lie hahi ano lo te hurga o Roma , he liahi ano to te liunga o Koriniti , he hahi ano to te liunga o Epeha , to teliea wahi , lo tehea wahi Na , anei ingoa ke ko nga ingoa o nga wenua tini ke i tupu ai i reirá te hahi kotahi o Ilehu Kerito , ko te hahi i huaina ai, i aua ra ano , e nga apotoro , ko te hahi tapu Katorika ; na, i ana ra hoki kotahi ano le wakaponotanga , kotahi lioki te iriiringa , ara kotahi te mahi tapu o nga apotoro, rite ano ki ta hato Pauro kupu ki te liunga o Epeha 4, 5. Ivihai telahi wahi o lo ratón hahi i wehea ai telahi i telahi. A kiliai hoki ta ratón ture nui nei i nieatia peneitia mai kia meinga e nga tangata katoa e telahi e telahi : e wakapono aliau ki nga hahi o lleliu Kerito , ki nga hahi tapu Katorika ra nei , engari ka peneitia ta ratou ture : e pono ana ahau ki te halii tapu Katorika : na ,hc mea kotahi tenei. WAKAPUAKINGA TÜATORU. Tena , ka huaina Tapu te hahi o Ilehu Kerito ; 11a te nica e tapu te kai hanga i a ia ; e tapu ana ininita , ana ture , ana ritenga , ana karakia ; ko te pukapuka tapu hoki ki a ia ; a kei a ia nga hakerameta , me le mahi tapu mo nga tangata katoa. Na , e tino tika hoki kia tapu lana akoranga, a kia tini ana tangata pai ki te aroaro o le Alna. WAKAPUAKINGA TUAWA. Tena a tu , ka huaina te hahi o Ilehu Kerito ko le hahi Katorika. Tenei ano le tikanga o te kupu nei o te korero pakea tawito , ko te hahi wakakatoalia , ara ,ko le hahi o nga tan katoa . o te wenua katoa? Ka mate hoki a Ilehu Kerito 1110 nga tangata katoa o te ao , a ko tana hahi tapu kotahi

te ri tenga tika kia ho mai ia nga nica o te ora lapa ki a ratón katoa: Koia c tino tika kia kitca naitia i te ao tana hahi , kia matan ïïgawari nga tangata i aia, kia lahuri kl a ia , kia wakawanaulia wairua lia ai ratón ki te Alna, ki te ora tonn. Na, hore rawa c ngaro i te ao te hahi o Iïehu Kerito. WAKAPUAKINGA TUARIMA. Tenei hoki te pono : knhore ko te ptikapuka kau ki te hahi o Ilelni Kerito, na , ko nga kai wakaako pono 'hoki ki a ia, me te knpu katoa o te Alna, nic te tikanga o tana knpu ahakoa tuhituhia , ahakoa tukua i te korero ki nga iwú Na ,kiliai a llelui Kerito i mahue ai i te pukapuka tapu , i tana knpu, i ana hakera niela , kia wakaako ai, kia niahi tapu ranei nga tangata katoa, ara, te hunga kuware, te hunga feka , kia penei me te liunga niatau , me te hunga tika. Na , me lie mea ka pera ta Iïehu Kerito ri tenga- , ka nui ai te wawäi o nga tangata i te peliea langa o te tikanga o to te Atua knpu ; a ka wakakiiioa ai te knpu nei pai rawa 1110 nga wairua o nga tangata. Iïeoi , he Atua maliara a Iïehu Kerito ; na , ka wiriwiria e ia letahi hunga tika tonu hei rangatira tapu kai wakaako, hei kai karakia, hei kai tiaki , kia ho mai ai ki nga tangata i nga mea o le ora tapu , na , ko te ako, ko te karakia, ko nga hakeramela. Tena, ko wai i wiriwiria ai e Iïehu Kerito hei rangatira tapu me tana hahi? 11a, ko nga apotoro ano , na, ko Petera te apotoro tuatahi me te tino rangatira tapu nui; ko llehu Kerito hoki i ha liga ai i tana hahi ki runga ki tana apotoro; a ka mea alu ai ki a « 9 ia ? wanqnineja al u reme t can alu (halo Iloane 20. lo. 16. ) Tenei ano te tikanga o nga knpu nei : wangainga e koe ki le ako , ki nga hakera me ta , le hunga katoa o te ao , na, te hunga nunui me te hu iga nonohi. A ka mea hoki a Iïehu Kerito ki a ia me nga apotoro katoa i huihuia ai wakakolahitia : haere ra kouton kia uakaakona nga hti katoa ; a iriiria ratou e koiilou ki te ingoa o te mataa me te tamaiti «r me te wairua tapa, ( Malla 28. 19. 11a, kikoiieî ka riro aluna

Hehu Kerito ki nga apotoro te pukapuka lapu nie te kupu katoa o te Atua , kia puritia e ratón , kia wakamohiotia ai ki nga tangata o te ao. Kikonei hoki ko nga apotoro e tonoa katoatia ana hei tino kai wakaako, hei tino minita , a ko nga iwi katoa e noho ana hei kai wakarongo. Ko ia te niahi niahara o Ilehu Iíeriio : ki te ture kotahi e nieinga ana e ¡a , kia wakaako tetahi hunga , a kia wakarongo nga iwi katoa ki a ratou. Koia i te hahi kotahi o Ilehu Kerito e rúa nga wahi e kiLea, na, ko te wahi e wakaako , a ko te wahi e wakarongo ; otira ko te katoatanga o te hahi e wakapono tahi ; na , kotahi Atua , kotahi wakaponotanga , kotahi hahi. A e meingatia ana i te ao ,ko le hahi o Ilehu Kerito te wakaako pono me tewakarile tika i nga mea tapu ; na te mea é wakaako ana ¡a a e wakarite hoki i nga mea tapu , nía tana apotorotanga. WAKAPUAKINGA TUAONO. E tino pono hoki tenei : ko te hahi o Hehu Kerito e kore e aliei teako he, te ako kino, ekore c pirau ai , e kore e mate ai. Na , ko ia te kupu na Hehu Kerito i mea ai ki ana apotoro : ko alian e noho ana hei a koulou i nga ra katoa tac te mutunga o te ao. ( Maliu 28. 20. ) He kupu nui tenei , he kupu nio nga apotoro i ora ai i nga ra o Hehu Kerito , me he kupu hoki ia mo o ratou wakaoranga ake pono kua mentía, tikatia e ratou tetahi e tetahi, i riiua, aianei , a niua , na, i nga tan katoa tae noa ki te wakamutunga o te ao. Na, ki te mea ka penei ma i a Hehu Kerito ki etahi rangalira o tetahi iwi, koia ka noho ia kei a ratou i rongo ai ki tana kupu me o ratou wakaoranga ake pono e ora ai ki murí. Tena alu te tikanga o ta Ileliu Kerito kupu ki ana apotoro : ko aliau te Atua ora e noho kei a koutou e ako ana , e mahi tapu ana , na , ko alian e noho penei ki a koutou nía taku matauranga , ma taku niaharatanga , nía taku kalianga aluataiiga. Na reirá epono, e kore te apotorotanga o te halii e aheite wakaako i te he, i te kino.

Na reirá hoki e kore rawa e tika kia malmetía te lialii o te apotorotanga e nga tangata; kahore aratou take tika kia mahue ratón i a ia ; la te mea e noho ana ano a Hehu Kerito kei a ia i nga ra ka loa. Na reirá atu e kore e hinga te hahi o nga apotoro, e kore c mate ai, na te mea ko Hehu Kerito kei a ia. Koia nana hoki i mea ai : e kore rawa te latan o te ara , ekorc te pa o batana e kaha ki tana hahi. ( Matiu 16. 18. ) Tena ake; kei pena atu te korero ki a ia : ko te hahi ia kua pirau. Na , ko te korero he rawa tenei , ko te korero kino hoki ki a Hehu Kerito ano ; na te mea c noho ana ia i nga ra katoa kei te apotorotanga o tana hahi. Na, tetahi kupu atu na Hehu Kerito i mea ai hoki ki ana apotoro : tenei ano , ko raja mea katoa e i te , ka hevea ai i te rangi , a ko nga mea katoa koutou e i te , kawetekia ai i te rangi. ( Matiu 18. 18. ) Na, kikonei ko nga kahanga katoalanga e riro ano na Hehu Kerito ki ana apotoro , kia ahei ai ralou le mea i nga mahi tapu katoa e tika ai mo te pai o te hahi. Tenei ano hoki te likanga o ta lleliu Kerito kupu nei-ki te apotorotanga mo nga ra katoa ki te mutunga o te ao : ta koutou mahi ako , ta koutou mahi karakia me ta koutou mahi tapu ki taku hahi i te wenua , e wakaaelia ai e au i te rangi ; na , kia penei hoki : ta koutou ako ko taku ako , to koutou karakia ko taku karakia , ara , ta koutou mahi katoa mo taku hahi , ko te mahi lera noku i le rangi. Koia ka nui te kupu nei na Hehu Kerito ki te apotorotanga o tana hahi. Ileoi e tino mahi tapu a Hehu Kerito i te hahi nía tona apotorotanga ;koia ka huaina te hahi ki ta te pakea korero tawito, ko te hahi apotorika, na, ko te hahi o nga apotoro : ka penei te likanga o te kupu nei apotorika. Tena , nía nga kupu nei , e wakaaetia i te rangi te mahi tapu ote apotorot inga ka kitea inaramalia atu, e kore e ahei te apotorotanga te ako leka, le ako kino, te karakia he. Tena atu ki ta nga kupu nei o Hehu Kerito, ko tana hahi lo

halii hcnga kore , kinonga kore. Koia ki lo nica e mea ana letahi liunga, kua he, kua piran , kua kiiiò le hahi lapu kalorika , e tini noa ìho nga hcnga o taua halii, na, ka he rawa te korero o te hunga 11a , he kuware ranci , he kino ¡a.ranei. WAK APUAK INGA TUAWH II, E nui te auetanga mo te liunga e kore e wakarougo ki te hahi o Hehu Kerito; na, ki ta te piikapuka lapu me ta tetukunga korero, ki waho i taua hahi, kaliore te ora tonu 1110 te tan gata. Na, ka pera ka mea niai a Hehu Kerîto : ko ia ekore e wakarougo ki le hahi waiho ¡a ki a koe hei liunga Alna kore. ( Matiu 18. 17. ) Otira ko te hea hunga e huaina tikalia ko te hahi? lie iwi kolahi ranci . ko nga iwi e rúa, e toru ranci o nga keritiano? Na, e liara i era iwi anake te hahi ; engari ko etahi wahi cna o te hahi. Otira te hahi ko te nuinga o nga keritiano o nga tauiwi , ara, o nga tau katoa e wakakoíahitia nei ki te apotorotanga ko tana take. Na, e hara te rakau i etahi o ana manga; engari he rakau ia i te nuinga o ana manga, ara, i tana tiuana. Waihoki, e hara le hahi i etahi o ana iwi , engari he hahi ia i le nuinga o ana iwi, ara, i tona apotorotanga me tana kai tiakitanga. Ko tana apotorotanga hoki te take o tana ako , me tana tino kai wakarile, me tana waha mana c wakaako ki te hunga katoa ; na , ko te ako ole apotorotanga te ako o te hahi, ara ,tc ako o Hehu Kerito ano e noho nei kei a ia. Koia ki ta Hehu Kerito kupu, ko te liunga e kore e wakarougo ki te hahi e wakakilea peneilia ano , 11a, ko te liunga ¡a e noho i te Atua kore. Na reirá kahore a Hehu Kerito mona ; kaliore te kaiwakaora mona ; kahore te rangi mona ; kahore te ora tonu mona. Koia te hunga e kore e wakarougo ki te hahi , ko te hunga ia 1110 Halana , 1110 te tino mate o te iweri, a te wakamutunga o tenei ora polo. Aue! e nui te mate mo nga hahi watiia , 1110 te hunga katoa e kore e noho i roto i te hahi o Heliu Kerito , ara , o kore e wakarougo ki te ako o taua hahi !

Na reirá c lino tika kia rapu nga tangata o te ao i te hahi kotahi o llehu Kerito , kia wakaorangia ai. Koia e tino he tenei korero : e pai ano nga hahi katoa , na, e pai ano nga hahi watiia me te hahi matua; kotahi hoki Atua ki a ratón , na, ko llehu Kerito ano. Heoi, kotahi Atua ki a ratón, e pono tenei. Otira e kore e rite te karakia o te tangata nía te wakapono kan ki te Atua pono kotahi ; na, e tino tika hoki kia wakaritc ia i nga ture ka toa o te Atua, i ana kttpu katoa hoki nía te wakaponotanga. Na, tenei ano tana ture : ko te tangata e kore e wakarongo ki tana hahi , waiho ia hci hunga Atua kore. A tenei hoki tetahi ture nui a llehu Kerito : ko te tangata e wakahe ki tetahi o ana kupu ahakoa nonohi rawa , a ka pena ai tana ako ki nga tangata , ko ia te tangata ili rawa, (ara, tino kino ) ki te rangatiratanga o te rangi , ( na, i lo te Atua hahi pono e arahi ana i nga tangata ki le rangi. ) (Matiu o. 19. ) Koia ki ta te kupu nei likanga e tino tika kia rite te wakaponotanga o le tangata i nga kupu katoa 0 llehu Kerito , a kia rangona te ako o tana hahi e wakamohio ana i nga kupu katoa o te Atua. lvoia ka nui le he me te kuware, me te tinihanga pea hoki o taua hunga c wakaritc kia peina 1 elahi iwi o Nuitirene : kia kotahi taha o te iwi mo te hahi matua , a kia kotahi taha a tu mo tetahi hahi watiia ; na , e penei te rilenga nei he me te rilenga o te ranga ti ra e mea ai : kia kotahi taha o tana iwi mo le rangi , a kia kotahi taha hoki mo te hveri , ara , kia kotahi taha mo te Atua, a kia kotahi taha mo lïatann. Aue! e tino lie, e kino te rilenga nei ki le Atua , e mea ana ia ki tana apotorolanga kia wakaakona tika lia nga iwi katoa ; kia wakarongo hoki nga iwi katoa ki le apotorolanga. Koia e tino tika kia tino rapu te tangata i te hahi kotahi o llehu Kerito, a muri iho , kia tahuri ratou ki a ia. Na, ka rapu te hunga o Nuitirene ki te Atua pono, ka matan ki a ia a ka wakapono ratou ki a ia , na , ka tika lera. Waihoki rapua tana hahi pono kia rite te wakaponotanga ,me te ora tonu

ma ratou. Ta le nìea kua rohgo koutou , e korc e tika te langa ta ki te wakapono kau ki te Atua, olira c tino tika hoki kia tino wakapono ¡a ki nga mea katoa o te wiikaponotanga , a kia wa karite hoki ia i nga ture katoa o te Alna , e mea ana ia : ki te hialiia koe te haere ki te ora tonu , wakaritea nga ture. Olira kua rongo hoki koutou , koetahi o ana ture nui tenei : kia wakarongo nga tangala katoa ki te ako o le apotorolanga o le hahi. Na lloliu Kerito hoki i mea atu ai 'ki ana apotoro : ( Maka 16. lo. 10. ) liacre koutou ki te ao katoa , huaica» i tilinga katoa. Ko ia e wakapono ai ( ki taku kupu e wakaakona c koutou ) a ai ( ki taku ri tenga e mau nei koutou ) ka Olira ko ia e korc c wakapono penei ai , ka mate. Ko i a te tikanga o nga kupu nei. Ko ia hoki te ture o Hehu Kerito kia rile tona te wakaponotanga o te hunga katoa ki te ako o te apotorolanga o tana hahi pono. Olira ekore e rite kia wakakotahilia peheitia te wakaponotanga 0 le tangata i etahi ra , i etahi tau pea , na , e tino tika kia wakapeneitia ake alce tana wakaponotanga , i nga ra katoa o tana oranga , tae noa ki tana ma tenga- rawa ; heoi ano te tangala e wakapono penei ake ake, ka wakaorangia ; na Hehu Kerito hoki 1 mea ai : ko ia e u taea noatia te muluriga ko ia ano te wakaorangia. (Matiu 24. 13. ) Olira ki te mea e korc te tangata e wakarongo ki le apotorolanga o te hahi , na , e korc e purilia ai e ia te wakaponotanga, engari e wakaputaia ketia ai , ewakarerea ai lera e ia, na , e nolio ai ia i te Atua kore ahakoa ka nuilau ia ki a ia, ahakoa hoki e lini nga mea o te wakaponotanga ka matauria ai e ia hoki. I a ia ano e mahue ana i te hahi o Hehu Kerito, ka mahue ia i te pon me te unga o te pono ; na, i roto i tana hahi e witi ana te marania o te kupu o te Atua ,ara , o te wakaponotanga ; a i waho i tana hahi, e noho pouri ana te tangala, ara, ko ia he mea tvakatcrclcrc nga han katoa o nga ako lini ke , ki te hianga o nga tangata , o he. halo l'auro ki nga Kpeha í. I i. )

Kia kitea hoki nga ¡vvi linï i Amerika, i etahi wenua ke atu o te aonei , na, niahue ratou ¡ le ako o le apolorolanga o te halii , ka watiia iho ratou tetahi ¡ tetahi ; ka lini a ratou ako ke me a ratou halii ke. Na , kotahi rau me e ti ni atu pea nga halii ke hou hei reirá : koia te tiui o ratou. Aue ! ka pera ai pea a nina te hunga o Nuiiirene, k¡ te nica c kore e wakarongo tonu ai ia ki te apolorolanga o te hahi , me e kore e noiio tonu i roto i te hahi pono o Hehu Kerito ! Ko taua hahi hoki te wakanoho i te tangata ki te wakakotahitanga o te wakaponotanga ; a i waiio i a ia ko te walianga kau o nga akoranga , o nga hvi ki nga hahi lini ke e nolio Atua kore, ki ta hato Matiu kupu kua rangona ai. Aue ! e nui te mate o te hunga e kore e wakarongo ki te apolorolanga o te hahi. Koia kei mea ntai te tangata : ka whiwhia i te ora tonu ma te wakapono ki nga mea tino nui o te kupu o te Atua ;e kore e tino lika kia kotahi te wakaaro inga mea katoa o te wakaponotanga. Na , ko te korero tino he hoki tenei ki ta llehu Kerito kupu, e mea ana ia ko te tangata e wakalie ki tetahi o ana kupu ahakoa noiiohi rawa , a ka pena ai tana ako ki nga tangata , ko ia te tangata ¡ti rawa, ara, tino kino ki te rangalirntanga o te rangi. Koia kia wakarerea tora korero tino he o te tangata e mea : kia kotahi nga wakaaro i nga mea lino nui o te wakaponotanga, heoi ano ; haunga te wakaaro talii i nga mea katoa o te apolorolanga. Engari kotahi Atua , kotahi wakaponotanga , kotahi hahi: ka lika. Heoi , wakaaroa tikatia ai kikonci auei mea kua pono mai ki ta te pukapuka tapu tikanga , me ta te tukunga korero o te nuinga o nga keritiano : na , V pono I, ko liehu Kerito te lino kai hanga o te hahi; 2. e kore rawa e .tiui nga hahi pono , kotahi pu ia heoi ano; o. e tapu ia , kei a ia nga liakeraniela me nga mea katoa nio te ora tapu ; 1. na nga apoloro i wakatupu te hahi ki nga iwi o te ao; A. kei te hahi o liehu Kerito te pukapuka tapu me te kupu katoa o te Atua, me te matauranga tonulanga

i lo tikanga o laua kupu ; na . koi lana hahi te apotorotanga , ara, nga kai wakaako pono hei wakaoranga ake o nga apotoro ; (i. IIcoï o koro e ahei te hahi o Ilehu Kerito te ako teka , te ako kino , te mea i tetalii karakia he; 7. a ki waho i tana hahi, kahore te ora tonn 1110 te langata. Koia e pono tenei korero na hato Pauro : ko le hahi o te Alna ora te pon me te tinga o te pono. Koia kia rangona te hahi nei , na , ka penei e korc te langata e noho i le pouritanga , engari ka wakarerea te waknporarnrarntanga o le ngakau , ka wakainaraniatia ai, me wakamariretia ai. Kia rapu tonn nga tanga ta katoa i te hahi pono o llelni Iverito. Na, me pehea e kilea ai te hahi nei ? Àne ! e lini nga hahi ke, ka tini a tu nga kai wakaako ke i le ao , ara , i Nuilirene ! Na , kei hea te hahi o Ilehu Kerito ? Ko wai ana kai wakaako? Na , tena ko te mea ngawari kia kitea. Ko teliea te ri tenga o nga tangala katoa kia kilo i te wemia , i te ingoa ranei o nga iwi o te ao me o ratón rangatira ? Tenei ano te ritenga tika , kia rangona te korero tahi o nga tangala i nga mea nei. Na , ki te mea telahi bunga e rapu ai i te wenua o te iwi o nga Amerikana, mana e ni a tu ki nga tangala : kei hea te iwi o nga Amerikana? A ko te tini o nga tangala e ki tahi mai , ko nga Amerikana e noho i lawahi , i te wenua o Anterika. Koia e pono tenei i te tukunga o te korero. Tena a tu , ko wai lera rangatira , lera rangatira i Nuilirene?Na, ka rangona te korero tahi o nga langata, ka kitea. Waihoki ki a penei te rapu i te hahi o Ilehu Kerito, i ana rangatira tapu. Tena a tu kia tika hoki te ngakau o te kai rapu , kia inoi ¡a ki te Atua pono kia ho mai o ia te tita rama , me wakaaro le kai rapu me rangona e ia te tukunga korero tahi o nga langata. Tena, ki ta le tukunga nei ritenga ko enei nga mea lino pono : W A K A PĪJ AK 1NG A TI" ATA III : ka huaina te hahi o Ilehu Kerito e nga apotoro ano ko te hahi tapu kaSorika. Ko te hahi ia i man ai i nga tan katoa , i te wenua katoa. O ti ra ko lehea hahi e huaina ponolia aianei ko te hahi tapu knlorika ? Na, ko

te ingoa ¡a o te ltahi malua , ara , ko tana ingoa o tnua , ¡ nga tan Ka toa no nga apotoro tae noa k¡ lenei ra. Koia te ingoa nei kaíonka ko tetahi tohu maraina ino lehalii malua , kia kitea ia liei hahi pono kotahi o llehn Kerito i le ao nei. WAKAPUAKLNGA TUARUA : te hahi e huaina ko te hahi o Rama, e huaina nui lia lioki ia i te ao ko te hahi kalorika romana. Ko ia te likanga o te kupti nei , na : ko le hahi o Roma ; a ko Roma ko tetahi pa nui i te wenua , na , e hnaina te hahi kalorika romana ko le hahi o Roma , na te mea e noho i reirá tana tino rangatira tapu , ko le Papa tona ingoa. Olira ko te hiinga o lana hahi c noho i te wenua katoa , a i noho ai i nga tan katoa. No reirá ko tehea hahi te hahi Kalorika Romana? na , ko te hahi malua ia. Koia tetahi tohu ata kia kitea te hahi malua hei hahi pono kotahi o Hehu Kerito. WAKAPUAKĪNGA TÜATORU : he pono rawa , ko le hahi Kalorika Romana e noho aianei kia penei me mua , i nga wahi nui katoa o le wenua i matauria ai e nga tan-gala o te ao. Ta te mea i reirá e lini ana epikopo, ki reirá hoki e lini ata ana ariki me lini rawa ana Inngala. Olira i nga wahi nui katoa o te wenua e lini nga Epikopo Kalorika Romana; na, e toril tekau ratou i te wenua o īngarani , i tawahi ; c iwa pea tekau i Parani ; e lini, e lini ratou i Uropi katoa, e lini e lini hoki ratou i Ahia , i Awirika , i Amerika ; ara , e tokowa ratou ki nga motu o te momia nei , kotahi i Poihakena , kotahi i Maniría , kotahi kei Oliaili me nga motil e tata ki reirá , a kotahi i Nuitirene. Koia e noho te hahi Kalorika Romana i te wenua katoa e matauria ana aianei , a kia penei ka man ia i nga tan katoa. Koia ko le hahi malua Kalorika Romana e kitea hei hahi pono kotahi a Ilehu Kerito. WAKAPUAKLNGA TUAWA : he mea pono hoki, ko te bunga o le hahi Kalorika Romana o tokoniaha alu i le hunga o nga hahi takilahi i watiia ai i a ia a e noho ana aianei i le wenua. WAKAPUAKTNGA TUARÍMÀ : ko te hahi Kalorika Romana kihai i watiia ai i tetahi hahi ke. Ko te hahi ia o te oiokotimata-

nga ; na TIchú Kerito pu ia ,ka noho hoki ia no nga apotoro , no Petera ¡ Roma tac noa ki lenei ra , i nga walii ka loa o te wenua i niatauria ai. Koia ka luía i na likatia ai ko te hahi tawito, ko te hahi take, ko te liahi niatna , ko te hahi nui i te ao, kö le hahi pono kotahi o líeliu Kerito. E te hunga o Nuitirene, me koutou hoki e te wanau arohaina kua wakapono koutou ki te ako o taua hahi , kia wakaharitia to koutou ngakau ! ano hoki ka tahuri mai koutou ki te hahi matua Katorika Romana , na , ka wakakotahilia ai koutou ki te nuingá o nga keritiano o nga tan katoa , o te wenua katoa ! koia c pono pu tenei korero o ia tangata, o ia tangala o koutou ki ta nga apotoro : e wakapono ana alian ki te hahi lapti Katorika. Na reirá e aroha ana ki a koutou le mano tini o te hunga o nga rangatiratanga katoa o te ao. Ko koutou tahi me ratón te wanau o Ilehu Kerito! WAKAPUAKîNGA TUAONO : ko te mea tenei e wakaponohia ano hoki i nga wahi katoa o te wenua, i nga tau katoa hoki no nga apotoro tae noa ki tenei ra , kua oti te ho atu e Hehu Kerito te arahitanga o tana hahi ki a Petera ko tana apotoro tuatahi , ki ana apotoro katoa hoki wakakotahilia ai kia Petera , a, i o ratou hunga , ki o ratou wakaoranga ake pono , e mea ana ia : haere ra koutou kia wakaakona nga iwi katoa na , ko ahau ano kei a koutou, i nga ra katoa., tae noa ki te malunga o te ao. Oti ra ko wai aianei nga wakaoranga ake pono o nga apotoro? Na , ko le mea tenei e kitea nuitia hoki e te nuinga o nga keritiano, i nga wahi katoa o te wenua , i nga tan katoa no nga apotoro ki tenei ra ; te wakaoranga ake pono o Petera ko te tino Epikopo i Roma , a nga wakaoranga ake pono o nga apotoro atu ko nga Epikopo ano e wakakotahilia aianei ki le tino Epikopo , e huaina ko te Papa ; na , ko te matua tapu nui. Ko ia nga wakaoranga ake pono o nga apotoro. Otira kei le lira hahi e noho nga Epikopo e wakakotahilia nei ki a te Papa le tino Epikopo? na, kei te hahi matua Katorika Romana e noho ratou ; ko ratou hoki ana ininita nui hei minita o Heliu Kerito;

ko nga ranga iiratanga tapu ratou o tana hahi , ko nga kai wakarite i a ¡a ; ko nga lino kai tiaki nn¡. Koia ko te llalli Matua Katorika Romana i huaina ai ko te Halii Apotorika , ino te mea kei a ia ko nga apotoro , inamata , a ke¡ a ia aianei ko nga Epikopo he¡ wakaoranga ake o nga apotoro , me hei rangatira tapu. Ko nga ariki ano tetahi ahua hoki o ana rangatira tapu. Ko ratou ano nga kai karakia , nga kai wakaako hei niinita ki nga Epikopo , ki a Hehu Kerito hoki. Na , ko nga ariki me nga akonga kaloa e wakakotahitia nei ki o ratou Epikopo ko to ratou upoko , ko to ratou matua tapu , na , ko te hunga keritiano pono tera , ko te Hahi Katorika Romana , ko te Hahi Matua. Ko ia te pono ki ta te Pukapuka tapu ano , ki ta te lukunga korero tahi o te nuinga o nga keritiano i te ao nei. Tena kia matauria te noho roa o te Hahi Matua i te ao , tae noa ki tenei ra. No Hehu Kerito pu hoki ia. Na , no Hehu Kerito tae noa ki tenei ra , e kitea ana kotahi mano , e waru rau , e vva tekau ma rúa o nga tan. Ivoia te pono ki ta te tukunga korero tahi o nga tangata katoa. WAKAPUAKINGA TUAWITü : ki ta te tukunga korero nei, ko Rutero ratou ko Karevvino , ko Ileneriko te tokowaru , kua wakawanautia ai i roto i te Hahi Matua , kua iriiria ratou , kua wakakeritiano hei tamariki mona , hei kai wakaako etahi , hei kingi tetahi i to ratou wenua. Ko ia te mea pono ka tahi. Tena te mea pono ka rúa : aue ! ka wakarerea e ratou te ritenga o te Hahi to ratou matua , a ka watiia ratou e ia ano ; ta te mea kua mahue ratou i etahi ture o te Atua , i etahi mea o te wakaponotanga , ara , kua wakaputaia ketia e ratou te kupu o te Atua , a kihai ratou i pai ai kia wakarongo alu ki te Hahi Matua , a kia ripeneta ai. Tenei te mea pono ka loru : ko ratou tokotoru nga tupuna , nga kai hanga o nga Hahi Hou i huaina ai ko nga Perotehana , ko nga Hahi Watiia ranei i te Hahi Katorika Romana , te matua o ratou. E pono rawa tenei ; na . ki ta te tukunga korero

tahi , e toru pea rr.ti o nga tan no Rutero lo ratón lino Inpnna tac non ki tciici ra. Otira no te (¡malanga o te llalli Katorika Romana tac noa ki tenei ra hoki, na, kolahi mano, e waru rau, e v.a lekaa ma rúa o nga tan. Koia ko te llalli Katorika Romana te líahi roa me te llalli Tawito , a ko te llalli Perotehana te llalli Poto me te llalli Iíou. Tena lie pono hoki , kua wakawanaulia ratón i te líahi Katorika Romana , kua tapu hoki ratón i a ia liei manga ki a ia-, ko le rakau matua. Koia ra ko ratón nga tamariki o te líahi Katorika Romana ; he tamariki ratón e kore e wakarongo, a ko te líahi Katorika Romana lo ratón matua ano ; tena atu, ko i'atou íe manga waliia , i o ratón ininita kaloa aliakoa i ti , ahakoa nui , a ko te líahi Matua te rakau lake. Olira ano ka oti te wawati o nga llalli Perotehana o Rutero ratón ko Karewino , ko llcneriko te tokowaru , i te llalli Matua 7 na , i te huringa o nga tan ka waliia hoki nga akonga o nga líahi nei tetahi i tetahi , me naianei hoki e ti 1 1 i te watianga i a ratón ; a ka peneilia ka wakaitia a ratón hahi takitahi , me wakatinia atu ai o ratón ingoa ; na , ko let hi ingoa ki tefaìii hahi o ratón ko nga Epikopariana , ko fe líahi o Ingarani ra nei ; ko nga Wrteriana lo lera , mea hou rawa ; ko nga Repelona to lera ; ko nga Perepäleriana to lera ata. ïíeoi e lini e fini te ingoa ke , ara, e tini hoki a ratón hahi i waliia tetahi i tetahi , na , kua rongo koutou , i Àmerika kan , kolahi rau me e tini atu pea nga llalli Perotehana , a ko ratón takitahi lie mea Iíou, he mea Poto , e kore e tokoniaha te ta nga ta ki tetahi hahi ki tetahi hahi o ratón. Olira ko te líahi Katorika Romana te rakau tawilo e tupu ake ake i te wenua katoa e nolio ana i tona kolahilaaga , i tona tikanga . ko te llalli Matua ia e tangí ana ki a ralo» ko ana tamariki i marero a¡, i wakahekia ai c llaíaua; o ialari hoki tana líahi ki to rato» hokinga inai ki lana akoranga , ki tana ritenga kia wakaorangia ai. Na , ka nui ana iuoinga ki te Aína kia hoki mai ra ton ki a ia, a ka tini hoki o ratón e hoki mai i nga wahi katoa. Heoi ano i tenei pukapuka ko koutou e k ì te ai i íe ahalanga/i le peheatanga

o te watianga o ralo» i te llalli Malua. Heoi ano ka kite koutoti , ko te Hahi Malua te llalli ïawito , te llalli Take , le llalli Pono Katorika , ara , te Hahi o liga tau katoa , o nga tauiwi o te wenua katoa. Ae , ko te Hahi Matíia le Hahi Pono Apolorika , ara , te hahi no nga apotoro ; koia kei a ia nga ako , nga tohu o te Hahi Pono i te ao nei , koia ia te Hahi Pono Iíotahi o Hehu Kerito ; na reirá kaliore tetahi henga , me tetahi kinonga ki tana ako, na, c kore e ahei ia te ako he, te ako kino , hore rawa e piran ia, e kore rawa ia e mate ai. Ko ia te Hahi o te Alna ora me te Pon me te 11 u nga o te pono. Koia e tino t.ika kia wakarongo nga tangata katoa ki a ia , kia rite lo ratón wakaponotanga , kia purilia tonutia ia, na, kia wakaorangia ponotia ratou. Me v.aiho te tangata i nga korero hangareka ki te Hahi Malua ; na , waiho nga korero nei : ko te Hahi o Roma he IIahi Wakapakok o , he Hahi , he Iīahi tanjo na , anei korero ko nga korero tino he, ko nga korero e kino ki a Hehu Kerito ano , ko nga korero o te manawapa , ko nga korero e wakatakariri te Atua ki te hunga e korero penei , a ki nga iwi c wakapono ki nga korero penei. Koia ana tetahi hunga e mea ai , ko te pukapuka tapa kan le ri tensa lika kia kitea te Hahi Pono o Hehu Kerito. Na , e kore i.' / e lika tonu te korero nei. engari e wakalic ia ki te nuinga o nga tangata o te ao. Nohea hoki e kaha nga tangata katoa te tí tiro i liga pukapuka , me te matan hoki i te pukapuka lapu kia kite ratou e rite ranei , e kore e rite ranci te ako o lera hahi , o tera hahi ki te tikanga o te pukapuka tapu? Koia kite rapu penei i le tikanga o te ako o te hahi nía te titiro i te pukapuka tapu kan , ko le rilenga tena e kore e wakapulaina mai te pono. Ta te mea lioki ko nga kai wakaako katoa o nga Hahi Watiia e mea ai ratou tetahi ki tetahi : ko alian te Pono , ko koc te He, ara, ko te pukapuka tapu e wakaac ki laku akoranga , a e wakakahore ki latí. E kore c mullí to ratou wawai i te kupu o te Atua. Heoi ano ka niahuetia e ratou le Hahi Malua ko te Take o te wakako-

lahitanga 1110 te ako , ko te Pon o te pono ; na , ka taka rato» ki te ara o te watiaiiga , o te \va k apora r u ra r u langa , o te pourilanga ; ka pera hoki te hunga i hiahia ai inamata te hanga ¡ te ture Pepara , kua tukua hoki ki a ratou nga reo tini ke ; kihai tetahi i matau ai kí tctahi. Engari te ritenga kua tohutohiingia nei e au i te tuhituhinga neí ki a koutou , na , kia kolahi te pukapuka tapu me te wakapuakauga ; koia te ritenga tino pai 1110 te rapu i te II ahí Pono, i te tikanga o te ako , i te kupu o te Alna. Koia ra kia kifea te nninga o nga keritiano e wakakotahitia ana i te wakaponotanga ; i reirá te Hahi Tapu Katorika; i reirá ko nga Avakaoranga ake pono o nga apotoro ; i reirá te ako pono; ¡ reirá e noho ana a Uchú Kerito; i reirá te Pon me te unga o te pono , ko te Hahi o te Atua ora , ko te Ilahi Matua ia. Na , e rangi te pukapuka e wakainaorilia ana e te Hahi o te nninga o nga keritiano , i te pukapuka tapu e waknmaoritia e te hunga waliia , e ruarua ano , e hou a e kore e tonoa ratón e te Atua kia wakaako ai. Otira kei te nninga o nga keritiano o te Hahi Matua te apotorotanga o Hehu Kerito ; i reirá te tononga o te Atua kia wakaakona tikalia nga ¡wi katoa ; i reirá, ae, i te Hahi Matua Katorika Romana , te aroha tapu, te archa kaha ki nga ta nga ta o te ao. E te wanau arohatia e alian i Nuilirene , tenei taku k¡ a koutou, e liara tenei i te korero wakakakc , engari ko te korero mo te pono , na , ko ahau i taku mahi tapu . i oku ariki , ko alian te tino minila o Hehu Kerito me te walia o te Hahi Matua mo te korero ki a koutou i te pono , i te tika, na , i te kupu o te Atua , ki te ritenga o nga tan katoa , o te wenua katoa. E ha ra i a matón io malou ako , to matón ritenga , e kore hoki matón e wakaako i a matou wakaaro tanga la ; na , to matón ako ko te ako o te Hahi Matua, o te Hahi Pono, ara , o Hehu Kerito ano. Kihai hoki matou i tango hara ai i te pukapuka tapu, i le kahanga mo te wakaako; na , te pukapuka tapu me te kahanga mo

te wakaako, ko nga mea i ttiku mai ai ki alian i tekahanga o te llalli Malua , ara , i tona lino rangatira tapu ko le Papa; a nakn i ho atu tenci ki okn ariki katoa hei hoa mahi moku , kia wakaako tahi matón ki a koulou. Ka ua tenci korero na konlon ki a matón : na te aha kihai kontou i haere mai ki Nuitirenc i nma , i namata ? me he mea ka tac mai kontou i nma , na , ka tahuri mai matón katoa ki a kontou. Tenci ano taku ki a koulou : i namata , na , i nga ra o nga apotoro , kihai ratou lioki i tae mai ai , i te ra kotahi , i te tau kotahi ranei ki nga iwi katoa ; ta te mea ka nui ai ta ratou mahi ki tera iwi , ki tora iwi ; ano ka oti ta ratou mahi ki tetahi iwi , ka riro ratou ki te wakaako ki. tetahi iwi ke atu , i a ratou ano e mea ana i liga ariki hei mahi tapu ki nga iwi i wakaakona ai o ratou ano. Waihoki ka pcnei aianei te niahi tapu o nga kai wakaako o te Hahi Ivatorika Romana ko te Hahi o nga apotoro. Na , ka mahi ahau i nma kci tera iwi , kei lera iwi , a ka oti taku mahi i reirá , ka lonoa ahau e te Papa i Ronia kia haere mai ai alian me oku ariki ki Nuitirene, ara, ki a koulou. Na, ko nga apotoro hoki i namata i tae mai ai kia penei me nía ton ki etahi iwi kua wakahekia ai e nga kai wakaako o etahi Hahi Waliia i ana ra. A ka pera te ako nui o nga apotoro ki nga tangata o reirá : kia wakapono ra koutou ki te Hahi Tapu Katorika , ara , ki te nuinga o nga keritiano ; kia rite to koutou wakapono ki ta ratou , ara , ki ta te llalli nei ; nio matón anakc me a niatou wakaoranga ake tenci kupu nui o llehu Kerito : haere ra koutou kia wakaakona nga tauiwi. Koia ka oti a Hehu Kerito te lioatu i nga iwi katoa hei wahi o te mahi tapu ki nga kai wakaako o te apotorotanga o te Hahi Katorika Romana ; na ratou e wakaritea putia ana te ako o te kupu o te Atua , e wakakite ana ratou i nga mea pono, i nga mea e teka ranei, kia puritia nga mea pono, a kia mahuetia nga mea teka. Koia hoki ta matou ritenga me ta mato i mahi aianei , i Nuiti-

rene , c mea ana malou k¡ a koutou , e o nialou teína , kia rite ta koutou wakapono ki ta le llalli Kalorika, ara , ki ta te nuinga o nga keritiuno, na, ki le kaliore e wakarongo koutou ki taua llalli, e nolio ana koutou liei hunga Atua pono kore ki te aroaro o Ileliu Kerilo , kia puritia e koutou nga mea pono e wakakitea nei e matou ki a koutou ki te ingoa o te nuinga o nga keritiano, ki te ingoa o te Atua ano ; a kia malmetía nga mea teka , nga mea kino katoa. Heoi ka wili ki a koutou te marama o to te Atua kupu pono , ara , te ako o te llalli Matua , na , tangoliia tenei e koutou me wakawetai koutou ki a Ileliu Kerito e wakapai ana ki a koutou. Aua koutou ewakahekia e nga llalli Watiia. Kakaiponu ratou i te pukapuka tapu o te llalli Matua ; ka wakaputaina ketia e ratou Jt te tikanga o Lera , 11a , ka malmetía e ratou etalii mea o te kupu 0 te Atua , ka puritia etahi , a ka tangoliia etahi mea bou na ratou ano. Koia ko tetabi mea teka , ko tetahi mea pono , ko tetahi mea teka, ko tetahi mea pono , ko tetahi mea tawito, ko tetahi mea bou ano ki to ratou akoranga , ki to ratou ri tenga. Na, liga nica pono me nga mea tawito o nga llalli Watiia , ko nga mea ano 110 le llalli Matua , ara , 110 tona pukapuka tapu kua kaiponutia e ratou ; otira nga mea bou me nga mea teka o ratou , ko nga mea 11a ratou alie ano. lvoia kia túpalo le bunga katoa ; kia ui mai ratou ki te lïahi Matua , na , ki tana kai tiakitanga , ko te hea te mea pono , ko te liea te mea teka i te tí ni o nga ako ke? 11a , ka nieinga a tu e le lialii nei 111a tana kai tiakilanga , a ka kitea ¡lio te tikanga , 11a , ka puritia nga mea pono, ka makaia nga mea teka; a ka pena ka tukua mai te rangatiratanga o te rangi ki te lumga katoa , ka kotabi te halii 1110 talou, ka kotabi te Atua , ka kotalii te wakapoaolanga. Aua hoki koutou e wakaporarurarutia ai i te korero wakabe , 1 te arumanga o te bunga e tobe ana ki te wakakahore i te akoranga o te llalli Matua Kalorika llomana ; te arumanga o te tangala ki a ia ko le mea bou ki a koutou , otira kaliore be mea

hou loi ici ki a ìa , ara , ki a malón ko lana kai tiakilanga lapu. Na, i to ünialanga o le ao kua puta te kino. Ko Ilalana ralou me ana anahera kino kua tohe k¡ le wakakino ki te Alna ano i te rangi , a ka lurakma ratón ki te iweri. No inuri ka manawapa a Ilalana ki a Atañía , a ka wakahc ia ki tana tupuua luatahi o nga tangala o le ao. Muri ilto ka manawapa a Kaina ki a Apera , a ka patn ì a ia. Muri îho ko nga tuakana o Iloliepa le tama a líakopa kua manawapa ki lo ratón leina , na , ka wakakino ratón ki a ia. Ki muri ka manawapa nga Hurai ki a Hehu Kerilo , ka wakahe ralou ki tana ako , a ka patn ralou i a ia , ki te ripeka. Muri iho ka nui te riri o le hunga tini liui ki nga apoloro ; ka nui te korero he me te korero kino lici wakahe , hei wakakino lioki ki a ratón ; a no nga ra o nga apoloro lite non ki teaei ra , ka nui te hunga keware rae te hunga kino , ka liui nga iiahi Waliia i tohe ai ki te wakahe , ki te wakakino ki te Hahi Maüui Katorika Romana. Koia e wakarltea ana ma reirá ta Italo Pauro kttpu nei : ko l hunga ka te a e hiakia ai le i ki a Hrliu Kerilo , c wakaloia ai. ( 2 Timoli 3. í 2. ) A lenei hokì la hato Pauro ki nga Iveriliano : nga Waliia e tuina ki a kfìtiiou , ( l Koriuiti 3 !. 19. ) liei korero wekáhekì a koutou . Otii a ko te hunga ka l oa o rima kua korero wakahe , kua wakakino ki te Iiahi Malua Katorika Romana, na. ka hinga ai ralou, ka paliare tìoki i le mala o te wcni a. A ka pena koia a nina le hunga e tohe ana aiunei kia wakahekia te Hahi .Malua , kia wakakahorelia ai. Na , e kore rawa te pa o Ilalana ralou ko ana hoa malii i te wenua , e kalia ki tana Hahi i ¡tanga k¡ runga ki a Petera , te rangatira o nga apoloro , te Papa luatahi. Ko te kantaka hoki ia e kore e hinga. Otira ko nga wakatoinga katoa e mealia ana e te tangala ki a ia , na , ko nga mea aiíei e wakalahuritia ana ki te pai t ki le kororia o lana Hahi. Tenei ano lelahi o nga mea tini tini e wakakile ana i te tikanga o taku korero : na , i le tan kua mate,

kua aruniia tetahi o oku ariki i tetahi niotu o te moana nei , a ka patua ia e tetahi hunga i tonoa ai e te rangatira o reirá ; ahakoa kote nuingao nga tangatao tana niotu kua aroha ki toku ariki ; na , ko le rangatira anake me te hunga ruarua i kuware ai , e tino wakapono ana ratou ki to ralou Atua Maori teka ; kiliai lioki le rangatira ra i pai ai ki te Alna pono , ki a Hehu Kerilo , ki tona Hahi Matua Katorika Romana. Na , ka patua rawatia toku ariki , a mate rawa ia mo te wakaponotanga. Aue ! kua wakamutua mona tenei ora poto , otira ka riro tana wairua ki te haringa tonutanga ! ka nui te kororia i riro ki a ia i raro nei i te hahi , me i runga i te rangi , i te aroaro o te Atua , i te wakaminenga o te hunga tino wakaharitia i reirá ¡Otira ka pa te riri o te Atua ki te rangatira kohuru , na , ka riro tetahi mate ki tona tinana , a mate rawa iho ia, ka tanumia, kua ngaro tona ingoa. Tena ka mate noa wawe hoki tana minita nui ; a ko etahi mate atu kua pa ki tana wanau e haere ana hoki ki te mate. Heoi ano ko te hunga katoa o tana rangatira langa kua tahuri aianei ki te Ilahi Matua Katorika Romana ; ka tini te tangata i iriiria ai e ahau, kua wakaharitia ratou, kua pai te wenua. Koia kua wakakororiatia te llalli Matua i reirá , na , e noho ana tokorua o oku ariki i tana niotu. Otira, e pono, ki la le Atua kupu, ka tini te auetanga e tuku mai ki nga wenua , ki te hunga katoa e wakahe ana ki te Hahi Matua , ki te mea e noho pakeke ai ratou i to ratou ara pouri. Na , e tu i runga i a ratou te riri o te Atuae mahue ana i a ratou ki te wakawainga , ki te ngoikore o te ngakau , ki te kino o tenei ao. Na reirá hoki te tini mate ki te tinana, ki nga mea o te kaiuga , ki nga mea e tnpu i te wenua. Na reirá te pouri o te wairua me te tutu me le wawai ; heoi 11a reirá te he , te korero teka me te tini o nga karakia ke. Kahore e penei te Atua ki te keritiano tika 110 te llalli Matua Katorika Romana. Ko tana wanau arohaina hoki te hunga o tana Hahi. Koia e tu ki runga ki a ia te wakamariretanga me te

atawaitanga o te Alna. E liara ¡ te ritenga watianga tana. Na, k¡ a ¡a kotahi Atua , kotahi wakaponotanga , na , e inahi tapa tahi , lie ngakau tahi. E te wanau , ae ! he archa kaha ta te llalli Mattia Kalorika Romana ki a koutou! ko wai hoki o te tini o nga pakeha i aroha ai ki a koutou kia penei me matou? ko wai i mahue i ona matiia, i ona teina , i ona tuahine, i tona iwi , i tona kainga, ara, i nga mea kaloa o te ao kia mahi utu kore nio koutou ? koia tenei ¡a matou. Kahore hoki he wahine , kahore he wanau ki a matou kia wakakatoatia putia ta matou aroha ki a koutou , ki le Atua ano , a kia kaha pu ta niatou ngakau ki te tupato ki a koutou , na , ki to koutou pai. E kore hoki matou e pirangi ki to koutou wenua , ki o koutou kainga , ki o koutou taonga , ki te kahanga o nga rangatira o te ao ; na , kihai matou i tae mai kikonci mo nga mea noa o le ao nei , engari mo nga mea tapu o te rangi , o te ora tonu. Ae, kihai matou i tae mai mo ta matou pai , engari mo koutou, e te wanau arohaina, na , mo ta koutou pai. Tenei ano ta matou pirangi nui , na , kia wakaorangia koutou ki te Atua , kia wakaharitia ai. E kore hoki matou i mataku ai ki le haere ki te nioana mo koutou , ki le liaere ra te ngahere , i nga awa me nga ara o Nuitirene kia kite matou i a koutou , kia wa« kaako ai. E nei te moni i riro ki te niahi penei ; na , te moni nei ko te tohu o te aroha o te llalli Mutua ki a koutou. Kihai hoki matou i mataku ki nga korero teka tini ke , ki nga komili kia wakapuakina te pono o Hehu Kerito ki a koutou. Koia ra , e te wanau , e kore matou e mataku ki te nialenga rawa 1110 te wakaponotanga. Na , ko Hehu Kerito ta matou aroha , to matou taonga i te rangi wakamutunga kore. Kia kaha hoki koutou te noho i te tikanga o te llalli Mutua Katorika Romana. Ae , kia noho te tangata i te tikanga , kia mate ia ki runga ki te tikanga , ka tika , ka wakaharitia ¡a i te ora tonu o le rangi. Kia rapu hoki te hunga ka toa i te tikanga o te llalli o te Atua

ora , i te llalli le Pon me le I nga o le pono , ko le llalli Mat.na ia , ko te Take c lio mai i nga ritenga lapu kia ora toim te ta lígala ; e rangi tana llalli , e rangi tana ako i te pukapuka tapn kan c kore e wakamalauria likatia. Ae, kia rapa te hunga katoa i te pono o te lialvi! tenei ano te ritenga tino tika ki te rapnnga nei, e hoa ma , c te wanau o te Atna ; na , kia malmetía te liara , ta le mea e kore le Atna e lio mai i te matauranga i tana rangatiratanga ki te hunga mahi kino; tena, kia wakarite hoki konton i nga ture o te Alna e mata liria nei e koulou , me inoi atu koutou ki a llehu Iverito kia lio mai tona niarania ki a koulou , he mea pai hoki te inoi ki a hata María-, ko te matua wahitie ia o llehu Iverito ; 11a , e nui tana aroha ki a María , me e nui te a roha o Maria ki a latón, ko le wanan o tona tamaiti, ara, ko tana wanau tapn hoki talón. Ac , inoi ra ki a Maria kia inoi ia , ratou ko nga hato katoa me latón hoki 1110 latón ano ki a llehu Iverito te lino kai inoi ki te Alna 1110 le wakaoranga o nga tangala o te ao. Ko ia telalii ritenga 1110 te rapu i te liahi matua, i te tikanga o le kupu o te Alna, ara, o te pukapuka tapu. tiroliia te pukapuka e riro atu e au ki a konton , me wnkaaro koulou. Ko te pukapuka nae wakainatau ki a koulou i te pukapuka tapu ano, i le tikanga o te ako pono. E rangi le wakaniohiolanga o te kupu o te Alúa i te pukapuka tapu e kore e ngawari ki te matan o te tangala , i ona wahi ti ni ti ni. Ki le mea e 110I10 koulou i te llalli Matua, ka marire, ka hari to koulou ngakau. Ko ia ictahi tohu o te wakaaetanga o le Atna ki to koulou tahuritanga mai , ki to koulou noho kei te llalli Matua Katorika Romana , ko te liahi ia o le Alna ora , ko te Pon me te I nga o te pono. Tenei te wakamutunga o taku korero : kia wakaliaritia te hunga e noho i te aroha o te Atna , kia ripeneta te hunga liara , a kia wakapaingia koulou katoa e Ileliu Kerito. Ki te ingoa o le Matua me te Tamaiti me te Wairua tapu. Ameno, i NA 11. P. W. ElIlvOPO KATOIUKA ROMANA.

I1E AltAIHTAXGA RIA ¡N'GAWAIU TE AKO O TENEI PUKAPUKA. Io Ko nga mea o tohungia ano peneilia 5., kia puritia pulla ia ki le inaharalanga e le akonga e hiahia ana (e tango i teiriiringa. 2o Ko nga mea c tohungia 2. , na, kia puritia penatin e te akonga c hiahia ana te tango i nga hakerameta ke. 5o Ko te loliu 1. , e mea ana , e pai lera kia wakaniaharatia. •1" kia tirohia me wakamohiotia nga wahi tuhituhi roa c huaina : wakamohiolanga. lvo nga walii tuhituhi pai hoki ena , kia wakamaramatia nuilia te wairua o le tanga ta. 5° I te wakamutunga o le pukapuka nei , ka tuhituhia ai tetahi ritenga e wakakite wawe i nga wahi kaloa o te pukapuka ano. Koia ki le mea e hiahia ana te kai titiro te titiro me te wakaaro i lera wahi , i lera wahi o te pukapuka nei , me nga wahi hoki e wakahoki i nga korero wakahe ki te Iīahi MaUia , na , kia kile ia i le ritenga ko te tapiña tona ingoa. No reirá e ngawari ano te rapu i nga ako kaloa o te pukapuka nei.

AKO MARAMA O TE HAHI KATORIKA ROMANA KO TE POU ME TE UNGA O TE PONO. UPOKO 1. KO TE KUPU O TE ATUA.

2.Uinga aiu. lie alia te kupu o te Alúa? Meinga niai. Ko ana wakaaro i wakapu taina e ia ki te ao , nía te walia ranei o ana kai wakaako , nía te tuhituhinga ranei o ana kai tuhituhi tapu. WA KA MOMO TA NGA . Ko ia te tino kupu o te Àtua ko ana wakaaro ; ta te mea kabore lie tinana , kahore he waha , kaliore he reo ki te Alna ; na , he wairua anake ia. Na reirá he pono , ko te reo o ana kai wakaako , ko te tuhituhinga o ana kai tuhituhi tapu , e liara i te mea pu o tana kupu , engari to ratón reo , to ratón tuhituhinga , ko nga toliu pu ano , ko nga wakapakoko o te tino kupu o te Atua , ara , o ana wakaaro. Tenei ano tctahi kupu wakarite : te tuhituhinga o te pukapuka tapu ano, ko te hiako o te kupu o te Atua ; a nga wakaaro o te Atua ko te tino kupu , ko te liua hei kai wakawairua mo te ngakau o te tangata. 1. U. Ko tehea ingoa i ho a tu ai ki lo te Atua kupu i korerot ia kautia ki te waha o ona kai wakaako? M.Na, ki ta te korero tawito o te lïahi o Ilehu Kerito ka huaina tena ko te Teratihioua.

2. 1. lio aha te Teratihiona? M. Ko te kupu o te Alúa , ara , ko ana wakaaro kihai í tuliltuhia ai ki te pukapuka tapu , na , ko ana wakaaro i wakaputaina e ia nía te waha o ana kai wakaako tapu , a tukua ilio ki te ako reo o lana llalli , a ki te rnaharatanga o te nuinga o nga keriliano. 2. U. Kei a wai te iminga o nga keritiano? M. Kei te llalli Ivatorika Romana , ara , ko te llalli Katorika Romana te nuinga ano o nga keritiano. 2. U. Kia kitea inai aianei telahi o nga kupu o te Atua kihai i tuhituhia ai ki te pukapuka tapu ? M.Na , ko te ture o te Atua nana i wakarite kia mahuetia te ra tapu tawito, ara , ko te hapati , a kia tangohia ai te ra tuatahi o te wiki hei ra tapu ti ka mo nga tangata katoa o te ao. Ko ia te ture nui o te Atua i meinga mai e Hehu Kerito ; a kihai tena i tuhituhia ai ki te pukapuka tapu , engari ko te mea tena e kitea nuitia ki te ïeratihioria. 1 . lî. Ko te hea te ingoa o te pukapuka tapu ? M. Ko te Pipería ki te reo tawito, a ki telahi reo ke i Nuitirene , ko te Paipera. 2. li. líe alia te pukapuka Tapu katoa? M. Ko te tuhituhinga hei tohu o te kupu o te Atua , ara , o ana wakaaro. 2. U. líe aha te kai ti tiro i te pukapuka tapu , ki te mea e kore ia c kite i nga wakaaro o te Atua? M. Ko te tangata ia e kai ana i te hiako kan o te hua , a e waiho i te kiko ano o te hua. 2. U. lie alia te tangata e kore e matan i te tuhituhinga o te pukapuka Tapu , a e wakarongo tonu ana ki te ako Teratihiona o te llalli Katorika Romana ? M. Ko te tangata e waiho i te hiako o te hua, a e kai ana tona wairua i te tino hua o te kupu o te Atua , ara, i ana wakaaro. 2. U. lie aha te tangata e wakaako ki nga iwi i te pukapuka

tapu , ahakoa e kore ¡a e matan i nga wakaaro o te Alna ¡ roto i lana pukapuka? M. He lino he tana ri tenga ; ko te tanga la ía e tuwa ki nga iwi i te hiako kau o te kupu o le Alúa, a e kore ia e lio mai i te tino hua o te kupu ki nga akonga ; engari e lio mai ia i te kai wakapirautia e ¡a ano. 2. U. Ki te mea e tohc telahi liahi watiia e mea ana : e rangi te Pnkapnka Tapn i te ako o te Iíaln Matua Kalorika Romana, me pehea ka wakahokia tana kupu ? M. Na, te Pukapuka Tapa ko te toliu, ko te hiako o te kupu, ara , o nga wakaaro o te Alna ; a te ako o te llalli Kalorika Romana, ko te tino hua o te kupu, ara , o nga wakaaro o te Alna , e lino wakamohiotia nci c lana llalli . Na , ko te wakamohiotanga i nga wakaaro o te Alna , e takolo nei i roto i te Pukapuka Tapn , e rangi i taua Pukapuka kan ano. 2. 1. lío mai telahi kupu alu marama hei wakalioki i lenei korero : e rangi te Pukapuka tapu i te ako o te llalli Kalorika Romana ; M. E mea ana nga hahi watiia, ara, le ¡tinga o nga keriliano hou ; ko to ratou ako te ako o te Pukapuka Tapu ; a e mea ana lioki te Hahi Kalorika Romana , ara , le nuinga o nga keritiano no nga iwi ka loa o te ao : ko tona ako te ako o te Pukapuka Tapu , ara, o te Kupu katoa o te Atua. Otira c tino pono tenei : ko te Pukapuka tapu e wakaaroa tahitia e te nuinga o nga keritiano c wakakolahilia nei i nga iwi katoa o te ao , e rangi i te Pukapuka Tapu c wakaaroa kelia e te ¡tinga o nga keritiano hou o etahi iwi kua watiia. 2. U. Me pehea e rangona te nuinga o nga keritiano? M. Ki o ralou koiniti nui , ko nga Konihiria to ratou ingoa , a ki o ratou kai wakaako e kitea nuitia nei i te ao hei kai korero o ratou ki te ingoa o te Atua i te rangi. 2. U. Ko wai anei kai wakaako? M. Na , ko te Papa , ko le lino Epikopo ia hei kai wakaako

ino te wenua ka loa ; ko nga Epikopo atuewakakotahitia nei ki a ia ; a ko nga ariki e tonoa e nga Epikopo. Heoi ano nga waha o le nuinga o nga keritiano. E korc hokî e ahei tetalii langata o te ao le wa kaki le i tetalii ata kai wakaako iiei kai korero o te nu¡ga o nga keritiano ki te ingoa o te Alna i te rangi.

KATEKIHAMA INGA TINO KUPU O TE ATUAKI TA TE HAHI KATORIKA ROMANA WAKAMOHIOTANGA.

KO TE ATEA KOTAIIITOKOTORU. 3. Uinga atu. He alia te Atua? Meinga mai. He wairua anake te Atua , he wairua nui ra iva , lie wairua ti ka tonu ; ko te tino ora ia , ko te kai hanga i te rangi , i te wenua , i nga mea katoa o te ao , a ko ra te tino matua o nga tangata katoa katoa. 3. U. Tokohia nga Atua? M. E kore rawa e tini nga Atua ; na , kotahi pu ano ia , a e tino tika kia kotahi anake ia ; na te mea e nui rawa ia , a e tino teka ki te matauranga tangatalanga , e ora ana nga wairua nui rawa tokorua. 5. II. He alia te ha ta Terinila? M. E penei te kupu hala Terinita me tenei kupu maori , ko te kotahitokotorutanga tapu ; ko ia te ingoa o te Atua kotahi pu e ora ana i ana hunga tokotoru , ko le Matua ko te Tamaiti , ko te Wairua Tapu. Na , ahakoa he mea ano , he mea ano télalo tétalo o anei hunga, e rile tonu ratón i te nuinga, i te kahanga, i to ratón ora timatanga kore, mu tungo kore, ara, i nga likanga tonutanga katoa.

WA III ì. KO TE HANGANGA I TE AO. 3. U. I peheatia i hanga ai tenei ao e te Alna ? M. Kua hanga tenei ao i te koretanga ra wa langa ; na , kì te kalianga lino nuitanga , ara , ki te kupu kan o te Alúa i ana hunga tokotoru. 2. U. Ka hanga tenei ao i liga ra c hia? M. I liga ra c 0110. 3. U. Me pehea le Atua i hanga ai i nga tanga ta katoa? M. Na, i te tiinatanga o te ao, ka hanga te Atua ki te neliu o te oneone , i te tinana o te tangata tuatahi , ko Atama ; a muri iho ka hanga te Atua ki tetalii rara o taua tangata , i te tinana o te waliine tuatahi, ko Ewa ; na, ko rana ano nga tino tupuna o nga tangata katoa o te ao , to rana uri. Tena atu , ka lio niai hoki e te Atua lie wairua kotahi ki tona alma 1110 kotahi o rana, nio kotahi hunga hoki o to rana uri. Koia ra te Atua ko le kai hanga i te tinana o nga tangata me o ratón wairua katoa. Na reirá ano ko le Atua te tino matua pono o nga tangata katoa katoa. 3. U. Ka hanga te Atua i a koe me nga tangata katoa nio te alia ? M. Mona anake , na , nio le matan ki a ia , mo te arolia ki a ia , me te wakarongo ki a ia , a , nía reirá , kia wakaharitia toiiulia tatou. WAHI 3. KO TE TAKANGA ME TE TINO MATE O TE TANGATA. 5. ü. Na te alia ka mate rawa a Atama , a Ewa ratón ko nga U

lupa na , ko lo ltunga no inuri ; na to alm hoki ka riro nini nga îÄoa kino k¡ lo ao , me nga malo liui tini me lo malenga rawa mo nga langata kaloa? M. Na lo ha ra orihinare i mea lia ai o A tama ; koia ka wakakinoa lo langata ki lo Alna ; 110 reirá hoki ka wakakinoa to ao ki lo Langata hoi utu 1110 lana liara , hci ri tenga hoki mo lana ripcneta tanga. • ! 2. U. i poheatia i meatia ai te liara orihinare o Atama ? M. Na tana wakarongo koro ki totalii ture o lo Alna na , ka kai ia rana ko Ewa i to karaka rahnitia , o hiahia ana kia wakahuatia nuilia rana kia pcnei mo to Alna. ÌVA1ĪI A. ICO TE KAI WAKAORA I TE AO. 5. U. Ko wai a llelui ¡Corito? M. ICoto Alna Tamaili , ara, ko tote hala Termita hunga Inania ia kna wakatangatatia ne.i lioi wakaora i lo ao. 2. U. E hia nga ahuatanga ( natura ) ki a llohu Korito? M. E rúa : na , ko to aluatanga , ka tahi ; a ko to tangata tanga 5 ka rúa ; ko nga moa anci o wakakotahitia putia ki a ia. WAIII 5. ICO TE II AHI PONO. 3. U. E hia nga Hahi Pono ? M. Kotaīiî pu ano to llalli Pono mo lo Alna hoki , kotahi pn ia ; na Hchu Korito hoki i ako nía i : o rito lana llalli ki te rakau kotahi. Koia he llalli kotahi i hanga o ia ki runga ki a Petera, e mea ana : ko altan r mea ana ki kor ; hoc Priora , ara , ko ko e he ka mu ka ; na . U runga ki tana kamaka ko altan hanga i

taha Ilahi ( kahore i aku llalli , 1110 te mea lie llalli kolalii taku ) a nga taha o te iweri c hora e toa ki a ia. ( Maliu 10. 18. ) 3. !'. líe alia te llalli Pono o Helia Kerito? M. Ko te nuinga o liga keriliano kaa iriiria , kua wakakotahitia ma te wakaponotaiiga tahi ki a Ilelm Kerito, ma te tangohanga talii i ana hakerameta , ma te haihainga tahi o nga inoinga, o liga malanga pai , a ma te wakarougotanga tahi ki te arahi langa tapu o nga kai liaki tika, na , o te Papa , ko te tino Epikopo, ko te wakaoranga ake o hato Petera , ko te kawana nui o Ilehu Kerito ino nga mea tapu i le ao ka toa. 3. U. Ko wai nga wakaoranga ake pono o nga apotoro? Tenei ano te mea e matauria miilia i te ao : ko te Papa Roma , te wakaoranga ake o Petera , o tana malii tapu nui , o ana tino kahanga katoatanga hei arahi i te ilahi katoa. A nga Epikopo c wakakotahilia nei ki a te Papa , ko nga wakaoranga ake o nga apotoro i wakakotahilia nei ki a Petera, i te liinatanga o te halii. 3. U. Ko wai te ingoa o te llalli o IleJiu Kerito , i tukua nía i ki tona apotorotanga ? M. Ko te Ilahi Matua ia, ko te Ilahi Take, ko te llalli o nga tan katoa , o le wenua katoa ; ko te llalli i liuaina nuitia i le ao, ko te Halii Tapu , Kalorika , Apotorika , Romana , ara , i te po tonga , ko te llalli Kalorika Remana. 2. U. Kahore pea te ora. tapu ino te hunga e nolio i waho i te Ilahi Kalorika Romana? M. llore rawa ; na Helia Kerito lioki i mea mai : ko te langa-, ta e kore e wakarongo ki tana llalli wailio ia hei hunga Alna pono kore. No reirá heoi ano nga tamariki o le Alúa , ko nga tamariki o le Ilahi Kalorika Romana. 3. U. He aha te ri tenga o te Alna rao nga tangala o te ao? M. Ka nui tona painga mo te lmnga pai e íioho tona nei i te pai ; ka nui tona lohulanga mo te hunga kino e tahuri ana i te kino ki te pai a ka ripcncta ; otira ka nui te riri tika o te Atua

nio I* hunga kino e «olio pakeke i te kino , tac noa ki tana níatenga rawa. WA HI 0. KO TE RITF..NGA KM RITE TE ORA TAPE O TE TASGATA Kt TE AROARO 0 TE ATEA. 3. 1T. E alia le ritcnga kìa rite te ora tapa o te tangata? M. Na, kia wakapono pu ¡a ki a Helia Kerito , ki te kupu katoa o te Alúa ; kia liiahia ia ki te ora tona o te raiigi ; kia nrolia pu ki te Ataa ; kia inoi ki a ia ; kia nialme i te liara , kia iriiria ; kìa nolio i roto i te llalli Katorika Romana ; kia tango ia 1 nga hakeranicía e tika nei mona; Avakaritea e ia nga tare katoa o te Alúa me tana Hahi ; a kia uialii pai ake ake. 3. U. Ivorerotìa mai c koe nga ture o te Ataa ki ta te llalli Katorika Romana wakamohiotanga ? M. 1. Koe e wakanui rawa me aroha lona ai ki te Ataa anake. , 2. Ana o wakaitia c koe te ingoa o te Ataa ki te korero kino, ki te korero noa. Ana koe e wakakalia nía tona ingoa ki liga kapa teka , ki nga kupu noa. 3. Koe e wakanoho i te ra tapa nio te karakia me te lionore tapu o te Ataa. 4. Koe e wakahonore ki toa matua tañe me tou matua wahine kia roa ai tou ora. 5. Aua koe e pata ; aaa lioki koe e hialiia ki te pata. 6. Aaa koe e puremu i te kikokiko , i te ngakaa. 7. Aua koe e taliae ; aua lioki koe e papara liara i nga mea o tou wakaritenga. 8. Aua Koe e mea i te wakinga he , aaa hoki e korero teka. 9. Aua koe e hinengaro ki te mahi o te kikokiko i nina i te niarenatanga.

10. Ana koe e hinengaro moa i te ri tenga kino ki nga mea o lou vakaritenga. 5. II. Korerotia mai tetahi tuhituhinga pelonga hei wakamoliio ki liga ture o te Atua? M. Kia aroha koe ki le Atua i ton ngakau katoa, i tou va i rúa katoa , i tou kahanga katoalanga. Kia aroha hoki koe ki tou vakaritenga me koe hoki e aroha ki a koe ano. Aua koe e mea ki lou vakaritenga i nga mea katoa e kore e pai nei ki a koe kia meatia e ia ki a koe ano. Meatia e koe ki tou vakaritenga nga mea katoa e pai nei ki a koe kia meatia e ¡a ki a koe hoki. Na reirá e kitea nuitia , ko te take o nga ture o te Atua , te aroha tapu ki a ia , ki te vakaritenga. Tena atu, kia tino malura hoki te liunga katoa , ko te vairua me te tinana tangala , te vare tapu o te Atua ano. Koia kaua nga korero me nga malii wakania. 2. U. Wakamohiotia mai hoki nga ture o te Atua i tuliituhia ai ki te ritenga o nga Hurai tavito? M. Tenei ano aua ture ; ( Ekohotc 20. no te 2 ki te 17 o nga rarangi. ) 2. Ko ahau te Nui ko tou Atua , i arahi ai i te vvenua o Ihipa ; na, i te nohoanga o te pononga tanga. 5. Kaua niou etahi Atua ke atu i nina i ahau. 4. Aua koe changa niou i tetahi wakapakoko, i tetahi ritenga o nga mea o te rangi i runga , o te wenua i raro , o nga va i i rolo i te wenun , hei Atua he ata i i ahau. 5. Aua koe e vakanui rava , aua e vakahonore ki aua mea hei Atua ke atu i mita i ahau. Ivo ahau hoki te Nui ko tou Atua kaha , he Atua túpalo ahau e vakarite ana ki le utu rio te kino o nga matua i o ra tou vanan , e kino ki a pe nei me ratón, tac noá ki le toril , ki te va o nga wakatupuranga o ralou e mauahara ki ahau.

0. O lira e tohungía ana e au le mano lini o ratou e archa nei ki ahau , e wakarite ana ki aku ture. 7. Ka ua c korerotia noatia e koe te ingoa o te Nui tou Atua : e hara hoki i te bunga mahi kino kore ie langata mana e korerotia noatia le íngoa o te Nui , tona Atua. 8. Mahara koe kia wakatapua te ra hapali. 9. I liga ra e ono koe e nialii , c wakarite ana i ou mahinga ka toa. 10. Otira ko le wilu o nga ra te ra liapati ano o le Nui tou Atua. Aua koe e mea i télalo mabinga i tana ra, ko koe, ko tou lamariki , ko tou taniahine , me tou pononga tañe , me tou pononga wahinc , me tou kararelie , me te ínaiiuw iri e nolio nei i roto i tou nohoanga. 11. I nga ra e ono hoki ka hanga c te Nui le rangi, te wenua, temoana me nga mea katoa o ratou, a ka okioki ia i le ra tua wilu. Mo konei ka wakapaingia e te Nui le ra liapati , na , ka wakatapua ai ia. 12. Wakahonore koe ki tou mutua tañe me tou matua wahinc , kia roa ton ora i te wenua e ho atu nei ki a koe e te Nui tou Atua. 13. Aua koe c palo. 1 i. Aua koe e puremu. 13. Aua koe e tahae. 16. Aua tou wakarilenga e korerotia tekalia. 17. Aua koe e hiahia hara ki te ware o tou wakarilenga ; aua hoki koe e hiahia ki tona hoa wahine, me tona pononga tañe, me tona pononga wahinc , me tona kan , me lona ahina me nga mea nona katoa. 2. U. Ka mea te ture o te Atua , kaua mou etahi Atua kc atu i mua i a ia ; kaua koe e hanga mou i etahi wakapakoko. Na , no konei ka meinga pea e te Atua, kaua nga wakapakoko katoa ? M. Tcnei ano te wakaaro ote Atua i tauakupu ki ta te nuinga

o liga keritiano wakapuakiuga , ara , ki ta te teraliliiona : ana koe c hanga ilion i etabi wakapakoko alu le Alúa ¡tono. Otira kihai te-Atua ¡mea , kaua nga wakapakoko hci mea wakamahara ki a ia ranei, k¡ ana hoa ranei , ara, k¡ nga mea o te ora tapir. Narra hoki i mea kia hanga nga wakapakoko hci mea wakamahara , na, ko nga Iverupiina kouru i roto ¡ torta ware karakia lawrto. Koia e kore rawa e kino nga wakapakoko hci mea wakamahara , pera me nga wakapakoko o te llalli Katoi'ika Romana me lo te Atua lioki. Na, lteoi arto nga wakapakoko e kino , ko nga wokapakoko hci Alúa tan/pata T pera me nga wakapakoko o nga langa ta nona mata i kuware i te Alna Pono , a inoi ata ki nga Atua Teka tini tini kc. WAKAÎIOmOTAXGA. Kia wakamatauria tikalîa nga wakaaro o te Atua i ana ture. Na , c rúa ano nga alma o nga wakapakoko : na , ko nga wakapakoko hci Atua mo te taurjuta , a ko nga wakapakoko mea walcamahara. Na , nga wakapakoko hci Atua te lar, gata, ko nga wakapakoko e wakameatia nei kia inoi ai te tanga ta- ki a ratón , pera luenga wakapakoko o Nepūkaneba , o nga tan tangata nonamatá i kuware nei i te Atua pono, a haere ¡lio ratón ki nga Atua teka i meinga nei e lo ratón ringaringa. Ko ia nga wakapakoko e kino katoa ki te Atua, ki te llalli Katorika Romana hoki ; mo le mea ka hanga ratón hci, Atua mo nga tangata. Otira tcnei ano nga wakapakoko e pai ki le nuinga o nga keritiano o te ao , ki te llalli Katorika Romana , ara , ki te Atua ano ; na , ko nga wakapakoko kahorc Atua lie ata mua i te Atua pono mo te tangata ; na , ko liga wakapakoko ara, hci mea wakamahara, pera me nga wakapakoko e wakaniahara ana ki nga tupir mt o te ao , ki nga tupuna tapu ranei r kl nga mea tapu o te Atua ranei , ara , ki a Ileliu Rento-, ki nga

hato o urna , na , ki a María , ki liga apotoro. No hea lioki te kino kia inahara nga tangata ki te Alúa, ki nga mea o le Atua, ki nga boa o te Atua , ki nga mea o te ora tapu ? No hea koia e kino kia mahara te tangata ki nga wakaaro pai? Koia e pai ana nga wakapakoko hei mea wakamahara. Na te Atua ano hoki i mea ma i kia lianga ratón ; na , nana i mea no nutrí i te luhituhinga o ana ture , kia hanga , i tona ware karakia nui tawito , nga wakapakoko lie i mea ivakamah ara. No reirá kua tu i reirá ko nga Kerupima koura e rúa i ko te aka , ko te tokotoko o Arona , ko nga turanga ra i ti , a ka tini alu nga inca i tuhituhia ranei , i wakapakokotia ranei mo nga karakia o te Atua. Koia e pai te Atua ki nga wakapakoko hci mea Iïeoi , ki te mea e kino nga llalli Watiia ki le llalli Matua Katorika Romana mo ana wakapakoko tapu , kia kino hoki ratou ki te Atua ano e wakaae ana ki aua mea. Olira kei liangareka te hunga e wakahe ki nga wakapakoko hei mea wakamahara. Ta te mea e tini hoki a ratou wakapakoko i tawahi i roto i o ratou ware karakia ranei , i roto i o ratou pukapuka ranei , i runga hoki i o ratou ware karakia. Na , e pai ki a ratou nga wakapakoko i tawahi , a e kore e pai aua mea kikonei? He alia tenei? lie tikanga ranei, lie tiníhanga ranei? lieoi , ma te tangata ti ka e ki mai. 2. U. Ka mea te Atua i ana ture, kia wakatapua te ra hapati. Koia e kino pea aianei kia mahuetia tenei , a kia tangohia te ra tuatahi o te wiki hei ra tapu pono ? M. E kore rawa e kino kia mahuetia te ra hapati, a kia tangohia te ra tuatahi o te wiki hei ra tapu pono; ta te mea na te Atua i mea mai ki te tuhituhinga , wakatapua te ra hapati , a ki muri 11a te Atua i mea hoki ki te Teratihiona , mahuetia te ra hapati , a tangohia te ra tuatahi o te w iki hei ra tapu , hei ra ki te wakamahara i te aranga mai o Ilehu Kerito i te mate. Ko ¡a te wakaaro o te nuinga o nga keritiano o te ao i nga ture o te Atua. Ko to ratou Teratihiona hoki te pou me te unga o le pono ; na , e rangi tana Teratihiona i te tuhituhinga kau o te

pukapuka tapu ano. 2. U. Ka ho alu lioki pea letahi kalia o te Alúa ki te apotorolanga o te llalli Katorika Romana kia meinga nga ture ki nga keritiano nio to ratou ora tapu ? M. Ae ra hoki. Na , ko te kupu o le Atua e mea : te W airva Tapu i wakanoho ai i ruja Epiknpo i to Atua , i Itokona e i a Id ona tolo. ( Mabinga o nga apotoro. 20. 28. ) Na , ki te arahina nga tangata o te hahi ki te ora tapu , ara, ki te ora o te rangi , e tino tika kia rangona nga kai arahi , a kia wakaritea o ratou ture, 3. U. He alia nga ture o te apolorotanga o te Iíahi ? M. Na , ana ture ko nga ture ano o te Atua , ara , ko nga ture kia wakaritea nga ture o te Atua ano ; na , kia wakaritea pulía te karokia o te Miha i te ra tapu , i nga haringa tapu hoki o te tau ; kia wakakahoretia nga liara ; kia tangohia tikatianga liakeranieta o Hehu Kerito , a kia tika hoki te ripenetatanga e nga keritiano katoa. 3. U. He alia te tino kino o te ao? M. Ko te liara. 5. He alia te liara ? M. Ko te rongonga kore ki le ture o te Atua. WAHI 7. KO TE KERAT1A. 3. U. E kalia ana pea te tangata mana anake kia wakaorangia ai i nga liara katoa , a kia wakaritea tona ora tapu? M. llore rawa ; na , e tino mate ia i te knhanga o te keratia kia wakaorangia ai i te hara , a kia wakaritea tona ora tapu. 2. U. He aha le keratia? M. Ko letahi mea wakawairua ia eho maî noa nei e te Atua ki te tangata, mu nga utu o Hehu Kerito, kia wakakahangia ia .

a kia wakaorangia ai. 2. U. E kalia l'ea te» tangata ki te wakaae ranei, kr te waka» kahore ranei ki te inahi pai o te keratia ki roto ki a ¡a ? 3!. Ae ra hoki ; na , e aliei ana te tanga ta te wakaae ki te inahi pai o te keralia, a na reirá ka wakapaingia ai ia me ana mabinga ; olira e ahei ana hoki ia , i roto i tona ngakau , te wawai huna ki te keralia ; ki te mea e pai ki a ia ; a na reirá ka wakakinoa ia me ana mabinga. 2. lí. lio te boa nga tino ritenga kia tukua niai ranei, kia wakanuia mai ranei te keratia ki te .tangata ? M. lio te inoinga , ko nga hakcranieta me nga mabinga pai. WÄãrII 8. KO TE J.NOI.Va. 3. U. lie aba te inoinga ? M. Ko tetabi korero o te tanga ta ki te At.ua ma tona ngakati kia lio mai i nga mea pai mo te wairua , nio te imana , kia rile le ora tapu. 2. U. E rite toim pea le iuoi ki te Atna me te inoi ki nga bunga wakaharitia i te rangi? M. lie inoi ano ki tenei . he inoi ano ki ena. Na, e inoi ana nga keritiano Kátorika Romana ma llelm Kerilo i te wakanuitanga rawa tanga o te ngakau ki te' Alúa hei tino Nui , liei kai lio mai i nga mea pai katoa. Olira c inoi ana nga bunga o le llalli Katorika Romana , i tetabi wakahonoretanga o le ngakau, ki nga bunga wakaharitia o te rangi hei boa tapu o le Alna kia iuoi hoki ratón me latón mo talou ano , ma nga uta o líehu Kerito lioki te tino kai inoi kotalii mete kai wakaora kotaiii pu.

WAIII 9. KO >'GA 1IAKE1UMETA. õ. U. He alia nga lïakerameta? M. Ko etahi ritenga tapu kilea o te keratia e kore e kilea ; a 11a Ilelm Kerito anake i mea i a ralou , kia lio atu nei e ana ka i liaki ki nga tanga la kia wakaorangia ai ranei , kia wnkanuiliu atu ranei to ralou ora tapu. 5. 5. E hia nga lïakerameta ? M. E vrilu ano : na, ko te Iriiringa , ko le Ivowiremahio, ko te Eulutritia , ko te ripenelalanga , ko te Eketema Ukeliio ,ko te Oretinahio, ko te niarenatanga. ō. U. lie alia te Iriiringa? 31. Ivo te lïakerameta tuatahi ia c wakakaiiore ana i te liara oriliinare me nga liara katoa o le tanga ta , a e lio mai îioki ki a ia i te ora tapu o te keratia , kia wakaorangia ia i a líatana , a kia wakawaiiautia ki te Alúa, ki tana lialii liei tamariki ¡no raua. 2. U. Ki te mea e nui te mate o leíalo turoro , a kaho're i reirá e nolio tetahi ariki liei lio atu ki a ia i te Iriiringa , nía wai e iriiri tana turoro? M. Ma te liunga e matan ana ki te ho atu i te iriiringa ahakoa c liara ia i te ariki. Na, e lino ti ka kia iriiria le turoro i mua i tona ma tenga rawa , ki te mea e hiahia ana ki le Iriiringa. Me i reirá e pai te bunga katoa ki te lio atu i te Iriiringa , ahakoa lie waiiinc ia v ahakoa he tamariki. 2. U. lie alia te ritenga kia ho atu te Iriiringa e te liunga e liara i te ariki ? M. Kia penei : na, kia ringihia tetahi wai maori ki tetahi wahi nui o to te turoro tinana , ara, ki lana paparinga matan , ki te mea e takoto iiou tcuci ki te niahi , me korerotia tahitia anei kupu : e iriiri ana ahau i a kve ki te hujoa o le Mutua , me Tamaili . me

le Wairua Tapu. A "nía rtíira ka oti pu te īriiringa. 2. He alia te Hakerameta o te Kowiremahio? M. Te Kowireinaliio ko te Hakerameta e lio mal ana ki te keritiano ¡ te Wairua Tapu me te nuinga o ana keratia , me tetalii toliu wakawairua papai e kore e wakakahoretia ai , kia tino wakakahangia ai te keritiano i lona wakaponotanga , a kia tika ton u ia i te ora tapu. 2. U. He alia te Eukaritia? M. Ko līeliu Kerito katoa ia e kore e kitea i te ata o le taro me te waina kua kaliorc. 2. U. He alia te Hakerameta o te liipeiietilanga ? M. Ko le Hakerameta i meatia ai e Heliu Kerito ano , a e lio atu ana ö ana kai tiaki tapu o te llalli Katorika Romana ki nga tanga ta , kia wakakahoretia a ratón liara , kua meatia nei no liiuri i lo ratón Iriiringa. 2. U. He alia te Eketema Ukehio? M. Ko te Hakerameta e wakapai ana ki nga wairua o nga turoro . ki o ratón tinana hoki, ki te mea to ratón wakaoranga i te mate e pai ai ki to ratón oranga tapu , na , ki te hialiia o te Alna. 2. U. lie alia te Hakerameta o te Oretinaliio? M. Ko te Hakerameta tenei e lio atu nei ki te keritiano e tino matan ana ki te kupu o te Alna , me hialiiatia e le Alna , me wiriwiria hoki e te apotorotauga o te llalli , kia wakaarikilia ia liei niahi tapu ki te ora tapu o nga tanga ta. 2. II. lie alia te Hakerameta o te Marenatanga? M. Ko te Hakerameta e lio atu ana ki le tangata me te wahine , c pai nei kia marenatia, i nga keratia kia wakatapua to rana ora tahi , a kia wangai rana mo te ora o te rangi i nga tatnariki e pai te Aína kia lio atu a mua ki a rana.

KO NGA INOINGA.

KO TE INOINGA O TE ATA. j Ki lo ingoa o le Mutua, me lo Iamaiti, me té Wairua Tapu. Amono. E te Atua lona me kaha rawa , to Matna , lo Tamaili , me te Wairua Tapu, lie Atua kotahi anake ¡ nga liunga tokotoru : e Aiakupono ana alian ki a koe, nio te moa ko koe ano te tino pono, o ta tari ana alian ki a koe, mote moa ko koe to pai rawa me te wa ka rite ana ki ou nieiiiga ; e wakanui rawa nio aroha ana lioki alian ki a koe, nio fe moa koe o wakaarohatia rawatia ana o koe ano , a o aroha atu ana alian ki taku wakarilenga 1110 ton aroha me alian hoki e aroha ki aliau nei. G taku Alna , o wakawolai ana alian ki a koo, nio nga moa pai tiiiī tini i lio mai noi o koe ki au , na , nio to nica kua hanga alian e koe , wakaorangia alian i ton Tamaili arohatia rawatia , a kua wakatamarikitia alian ntou i tou Halii Katorika Romana, Kotahi Pono, a o wakawotai hoki ahau ki a koe 1110 to moa ka purilia ahau o koo i tenei po. E taku Atua , o ¡noi ana ahau ki a koe i te nohinohinga kia wakakahoretia aku liara katoa i tau tohutohutaniïa. O E kawo ana ahau ki a koe i aku wakaaro , i aku korero, i aku '•a nga me aku nianiae katoa , kia wakakolaliitia nei ki nga hanga me nga mainao o liohu Korito , hei utu ripenota mo aku liara. E te Nui , wakaorangia ahau i te liara katoa ; wakalikaia hoki ahau me aku mea katoa, a lio mai tou keratia kia wakarite alian , nía te aroha , ki tou hiahia tapu Ava ka ha ra lia ra. L (aku kai wakaora o llehu, le iamaiti kotahi anake o le

Alna ; e waknmû rawa alian ki a koe, e wakawetai hoki alian ki a koc , nio te mea kna wakatangalatia koe me mate rawa 1110 toku aroíia ; e ho a tu ana alian ki a koe alian ano i taku' ngakau ka toa nio te mea kokoeko taku Nni pono ano; lio mai le keratia kia rite taku ora ki te ora o te Leridano tika; na, peneitia ra taku wakapainga kia wakahonore me wakaritc ai ki tou ora i tenei wenua. E to matón matua , i te rangi : kia wakataputia tou ingoa. Tukua mai tou rangntiraianga. Kia wakariiea tou hiahia ki te wenua me tou hialiia i te rangi. lio mai ki a matou aianei ta matón kai o nga ra ka toa ; wareware a matón ha ra me matón hoki c wareware te liara o te lmnga i malii kino ki a matón. Ana e tukua matou kia ngarotia i te wakawainga. Otira wakaorangia matou i le kino. Amone. Tena wakapaingia koe, e Maria wakakiia i nga keratia, kei a koe te Atua , ko koe i nga waliine le wakapaingia ana , a ko lïelí u le hua o tou kopu e wakapaingia hoki. E hata Maria , te matua waliine o líehu Kerilo to tatou Alna , inoi koe mo matou , he luinga liara , aianei me ki le liaora o ta matou ma tenga rawa. Ameno. E wakapono ana ahau ki te Atua te Matua kaha rawa , kai hanga i le rangi me le wenua ; ki a Ileliu Kerilo tana Taniaiti kotahi anake to tatou Nni , i wakameaíia e te Wairua Tapu ; i wakawanautia e le takakau, c Maria ; mate iho i a Pohio Pirato; ripekatia ana, mate rawa ; tanumia ana; heke alu ana ia ki te iweri ; i te ra tora i ara ake ai ia i te mate ; kake alu ana ki te rangi ; e noho ia i te ringaringa matan o te Atua , te Matua kaha rawa ; 110 reirá ia e hoki mai ai kia wakawa i nga langala ora me nga tangata mate. E wakapono ana ahau ki te Wairua Tapu; ki te llalli tapu Katorika ; ki te tahi tanga wakakatoatia o te bunga waknpai ; ki te wakakahoretanga o le liara ; ki te a ranga mai o te kikokiko , ki te ora tonu. Amenr.

E waki ana alian k¡ lo Alna kaha ra', va ; k¡ a diaria wakaharitia lo îakakau akeake; Li a líalo Mikaere Arokalioro ; ki a líalo iîoano Papita ; ki nga Apotoro a líalo Petera me líalo Pauro , ki nga hato ka loa ( a ki a koo o lakn niatua wairua ) , o nui taku liara i te wakaaro , i lo korero mo lo maíiinga , nía lakn ho , nía taku lio, nía taku lio rawa. Mo reirá o inoi ana alian ki a Mnria wakahariiia le Iakakau akeake; ki a halo Mikaere Arekahcre; ki a hato iîoano Papila ; ki nga Apotoro a hato Potora me halo Panro ; ki nga líalo katoa ( a ki a koo e taku uta tua wairua ) , kia inoi moku ki te Nui lo talón Alna. Kia tohungia talón e te Alna kaha rawa , a ka wakakahorelia o talón liara , kia arahi ia i a tatou ki te ora tonu. Amono. Y Kia lio mai lo Nui kaha rawa 1110 tohutohu ki a latón i lona mariotanga me lo wotekinga ; 111c te wakakahorolanga o o tatou ha ra. A mono. KO TE MATAE O MOA TURE TE ATEA. 1. Koo e wakaiiui rawa 1110 aroha tonu ai ki le A tua anako. 2. Aua e wakaitia e koo te ingoa o te A tua ki te korcro kino, ki te korero 110a. Aua koe o wakakaha nía tona incoa ki nea o O kiipu toka , ki nga kupu 110a. ō. Koo e wakanoho i le ra tapu 1110 te karakia 1110 te lionore tapu o te Alna. ì. Koe o wakahonore ki ton matan tañe mo ton mutua wahine kia roa ai ton ora. o. Ana koo o pata ; aua íioki koo o hiahia ki te pala. 0. Aua koe o pureniu i te kikokiko, i lo ngakau. 7. Aua koe e lahae ; aua hoki koo o pupuru liara i nga 1110a o Ion wakaritenga. 8. Ana koe o moa i te wakinga lio, ana hoki o korero loka. I). Aua koo e iiincngaro ki te tnahi o lo kikokiko i nina i te ínarenalanga. JO. Ana koo e Iiincngaro moa i le rilenga kino ki nga mea o

ton w'akariienga. KO KTAI1I TI RE O TF. II AHI KATORIKA. 1. Koe o wakalapu i nga hari tonca. 2. Koo o tu ki te niilia ¡ nga ra tapu me i nga hari tonca. ā, Koo o waki ai i ou liara i te tau , kia kotahi te wakinga i te i ti. i. Koe e tango i te nohinohinga i ton kai hanga , i nga ra o te Pakate. E te Nui , kia rongo koe ki o matou inoinga nio to matou niatua tapu ko te Papa, mo tona Nuinga lo matou Epikopo, nio o matou rangalira , nio a ratón wanauiiga me te hunga kaloa i wakapai ki a matou. E te Nui, toliu ligia ki ton halii kaloa, ki tenci mahi apotorika; ki tenei motil ; ki tcnei k.-.inga; ki o matou wanaunga ; ki o matou hoa ; ki o matou mauahara me te hunga kaloa i mahi pai ki a matou. E te Nui , kia wakatahnrïlia e koe te hunga liara , wakakahangia ake te hunga tika ; wakamat iretia te hunga pouri ; wakaorangia nga turoro ; wakapaingia te hunga warc ; ho mai ki a matou nga ra pai nio nga luía o te wonua me wakapaingia e koe nga mea noi. E te Nui , kia tohungia nga wairua o te hunga mate rawa. E te matua wahine líala rawa o liehu Iverito to tatou Alúa, tangohia matou i tou kaha. E o matou Ahere, me o matou hato Paterono, me nga hato kaloa; kia wakapai koulou ki a matou ; inoi ki te Nui kia wakanohoia o matou ra i tona atawai ; kia wakaorangia matou i te kino kaloa , a kia arahina hoki matou ki te ora ake ake ake. Ameno. Y Ki te ingoa o te Matua , me le Tamaiti , me te Wairua Tapu. Auiene.

KO TE INOINGA MO TE AHIAHI.

•J* K¡ te ingon o te Malua, me te Tamaiti, me te Wairua Tapu. Amone. E taku A tua, o tu ana ahau k¡ ton aroaro i te mutunga o tenei ra , nio te wakanui rawa ki a koe nía Ilehu Iverito tou Tamaiti arolialia tonutia ; e tu ana hoki ahau 1110 te wakawetai ki a koe , ki lona ingoa , mo nga keratia katoa i ho mai e koe ki ahau. E lo matón inatua , i te rangi : kia wakataputia tou ingoa. Tukua mai tou rangaliratanga. Kia wakaritea tou hiahia ki te wenua me tou hiahia i te rangi. lio mai ki a matou aianei ta matou kai o nga ra katoa ; wareware a matou liara me matou hoki e wareware te hara o te liunga i mahi kino ki a matou. Ana e tukua matou kia ngarotia i te wakawainga. Otira wakaorangia matou i te kino. Amone. Tena wakapaingia koe , e María wakakiia i nga keratia , kei a koe te Alna , ko koe i nga wahine te wakapaingia ana , a ko Ilehu te liua o tou kopu e wakapaingia hoki. E hala Maria , te inatua wahine o Ilehu Kerito to ta tou Alna, inoi koe mo matou , he hunga hara , aianei me ki te haora o to matou inatenga rawa. Aniene. E wakapono ana ahau ki le A tua te Malua kaha rawa, kai hanga i ti; rangi me te wenua ; ki a Ilehu Kerito tana Tamaiti kotahi anake to ta tou Nui , i wakameatia e te Wairua Tapu; i vakawanaulia e te lakakau , e Maria ; mate iho i a Pohio Pirato ; ripekatia ana , mate rawa ; tanuniia ana ; heke a tu ana ia ki te iweri ; i íe ra toril i ara ake ai ia i te mate ; kake atu ana ki te rangi; e noho ia i te ringaringa matan o te Atua; te Malua kaha rawa ; no reirá ¡a e hoki mai ai kia wakawa i nga tangata ora me nga tangata mate. E wakapono ana ahau ki te Wairua Tapu ; ki te llahi tapu Katorika ; ki te talii tanga wakakatoatia o te hunga wakapai ;

ki te wakakahoretanga o te liara ; ki te a ranga' mal o te kikokiko , ki le ora lonu. Ainene. E taku Aína , te kai wakawa mii o nga tangaía , e kore e pai koe kia malino i te hunga liara mo te kino tonu , o tira 111011 e pai ana tona takanga i le ripeneta kei mate ia i ton tikanga wakamaíakulia. lio mai ton keratia kia kilo alian i akn liaran kia ripeneta tonu i taku ngakau. ( Kikonei kia inaliara latón ki o talón liara i meatia pea i a latón i tenei ra nía te wakaaro , 111a te hineugaro , 111a te korero , 111a te malunga me te niahuetanga. ) E taku Atua , ka nui te maniae o taku ngakau uto akn liara , kahore anake mo te mea e kino te liara ki au, cngari mo te mea e kino le liara ki a koe , e te Atua , e taku mutua pai rawn me wakaarohntia rawa lia ekoe ano. Kia wakakahore koe i akn liara nía te utu nui o nga mate me te maten ga rawa o Helia Kerito , to matón Nui. Iïo mai te keratia kia wakarite alian ki taku liialiia ngakau mo te ripeneta a kei malí i kino alian ake ake. E waki ana alian ki te Atua kalia rawa ; ki a María wakaharitia te takakau ake ake; ki a halo Mikaere Arekahere; ki a hato lloane Papita ; ki nga apotoro a hato Petera me hato Pauro, ki liga hato ka toa ( a ki a koe, e taku matua wairua ), e nui taku liara i le wakaaro , i te korero me te mabinga, 111a taku lie, nía taku he, nía taku he rawa. Mo reirá e inoi ana alian ki a María wakaharitia te takakau ake ake; ki a hato Mikaere Arekahere, ki a líalo lloane Papila; ki nga apotoro a hato Petera me líalo Pauro , ki nga hato katoa ( a ki a koe , e taku matua wairua ) , kia inoi nioku ki Se Nui to latón Atua. Kia tohungia talón e te Atua kàha rawa a ka wakakahoretia o latón liara kia arahi ia i a latón ki te ora tonu. Amone. Y Kia lio mai te Nui kaha rawa me tohutohu ki a ta ton i tona nía rielan ga me te wetekinga , me te wakakahoretanga o o tatou liara. Amone. E te Nui, kia rengo koe ki a matón ¡noiiiga 1110 to matón matua tapu ko te Papa , mo lona Nuinga to matou Ēpikopo , 1110 o

matou rangalira , mo a ratón wanaunga me te hunga kalòa î wakapai ki a matón. E te Nni , tohungia kítou hahi ka loa , ki tenei mahi apotorika ; ki tenei inotu ; ki tenei kainga ; ki o matou wanaunga ; ki o inalou lioa ; ki o matou mauahara me te hunga katoa i mahi pai ki a matou. fi te Nui , kia wakatuhuritia e koe le hunga liara me wakakahangia ake le hunga tika. E le Nui , kia tohungia nga wairuu o te hunga mate rawa. E taku Atua c kawe ana ahau ki a koe i taku okiokinga e tangohia ai e au; kia túpalo koe ki ahau, i tenei po, kia noho ahau i le mari relanga , a wukaorangia ahau i nga ha ra katoa , i te tukunga wawetanga ki te ma tenga rawa , a i nga mate katoa. E te matua wahine hala rawa o Ilehu Rento, to tatou Atua, e nga hato Ahere pai , e nga hato Paterono me nga líalo katoa , kia tungo koutou i a matou i o koutou kaha ; kia inoi hoki koutou ki te Alna kia ho mai ia he po marire mo matou, kia ho mai hoki, a mita atu, he ma tenga rawa wakatapuíia me wakaharitiu. Amone. i Kia inoi tatou ki te Atua ino te hunga kalorika romana e wakapai ana ki tenei mahi apotorika ; a kia inoi hoki tatou mu te hunga mate ki tenei wenua. Ë to matou matua , i te rangi .... Tena wakapaingia .... ki te ingoa ....

KO TETAHI WAHI O TE RITANIA O MARIA.

Ko te karanga wakahonoretanga te Rítanla , e pai kia korerotia ranei , kia waialatia ranei , i te mutuiiga o te karakia o te ahiahi. E le tino Nui. Tohungia ra matou.

E Kerito. Tohungia ra malou. E te tino Nui. Tohungia ra matou. E Kerito. ltangona ra matou. E Kerito. Wakapai ra k¡ a matou. E te Atua te Matua , i te rangi. Tolnmgia ra matou. E te Atua Tamaiti te kai wakaora o te ao. Tohungia ra matou. E te Atua te Wairua Tapu. Tohungia ra matou, E hata Termita , e te Atua kotahi. Tohungia ra matou. E hata Maria. īnoi mo matou. E te hata takakau o nga takakau. Inoi mo matou. E te matua o Kerito. Inoi mo matou. E te matua ma rawa. Inoi mo matou. E te matua i te hara kore. Inoi mo matou. E te matua arohatia. Inoi mo matou. E te matua miharotia. Inoi mo matou. E te matua o te kai wakaora. Inoi mo matou. E te matua mahara rawa. Inoi 1110 matou. E te takakau wakahonoretia. Inoi mo matou. E te takakau kaha. Inoi mo matou. E te takakau marire. Inoi mo matou. E te takakau tino wakapono. Inoi mo matou. E te nohoanga o te maharatanga. Inoi mo matou. E te wakaoranga o nga turoro. Inoi mo matou. E te kai atawai o te hunga hara, Inoi mo matou. E te kai wakamarire o te hunga pouri. Inoi.mo matou. E te wakakahanga o nga keritiano. Inoi mo matou. E te rangatira o nga Ahere. Inoi 1110 matou. E te rangatira o nga Pateriake. Inoi mo matou. E te rangatira o nga porowete. Inoi 1110 matou. E te rangatira o nga Apotoro. Inoi mo matou. E le rangatira o nga Maretire. Inoi mo matou. E te rangatira o nga Kowchore. Inoi mo matou. E te rangatira o nga Takakau. Inoi mo matou .

E te ra nga lira o nga Hato ka loa. Inoi mo matou. E te Reme o te Atua , e wakakahore ana i nga ha ra o te ao. Ilouhia mai ki a matou. E te Reme o te Atua , c wakakahore ana i nga liara o te ao. Rangona ra matou. E te Reme o te Atua, e wakakahore ana i nga liara o te ao. Toliungia ra matou. E Kerito. Rangona ra matou. E Kerito. Wakapai ra ki a matou.

HE INOINGA MO TE MUTUNGA O TE INOINGA O TE ATA, O TE AWATEA ME TE MUTUNGA O TE INOINGA O TE AHIAHI.

Ka i karakia. Ka tukua te rongo nía te Altere o te Nui ki a Maria , a ka wakameatia tana tama e te Wairua Tapu. Akontja. Tena wakapaingia koe, e Maria. . . . Kai karakia. Na, ko ahau te kai rongo ano o te Nui; kia meatia ki ahau rile tonu ki tan korero. Akonga. Tena wakapaingia koe , e Maria. . . . Kai karakia. A ka wakakikokikotia te Kupu me noho ai ia i a tatou. Akonga. Tena wakapaingia koe, e Maria. . . . Kai karakia. E le hala matua wahine o Ilehu Kerito to tatou Atua , inoi koe mo matou. Akonga. Kia wakalikaia matou mo te tango i nga mea i meingatia e Kerito. KIA INOI TATOU. E inoi ana matou ki a koe , e te Nui , kia tukua iho tou keratia ki o matou wairua ; a , ina ka wakamatauria ai matou e te Altere ki te wakakikokikotanga o Kerito, tou Tamaiti , na, kia arahina matou , nía tona niamaetanga me tona i ipekatanga . ki te kororia o te aranga mai. Ma Kerito to matou Nui. Amone.

KO TE TOIIü O TE RIPEKA I II TA i. NA A El KO TE TOIIU O TE KEIUTIANO. Ko Jetnlii inoinga te toliu o te ripeka epoto, otira e lino pai kîa wakahonoretia nu¡ lia le Alúa , kia wakapaingia te langata , a kia wakangaromia a llatana. Ko le inoinga lioki lenei mo te limatanga me te niutunga o nga karakia katoa. Ki te ingoa o te Matua , me te Tamaiti , me le NVairua Tapu. Amene. WAKAMOUIOTANtíA. Na , ka rite tona ma te ringaringa matan me te korero tahi kia penei ; na , mauria te ringaringa matan i" ki te rae, a mea lia ra : ki te ingoa o le Mutua ; 2° ki te unía , a kia mentía : me uia'ii ; 3" ki te pokoiwi maui , a nieatia ra ; me le 4° ki te pokoiwi matan , a kia nieatia : Tapu. Amene. KO TETA III RITEN G A Mí) TE MUIA , I TE RA TAPU. I te Milia, kia kawe te keriliano i a ia ano me Ilehu Kerito, a nieatia i lona ngaknu nga inoinga, e matauria nei e ia. Otira lenei ano tetalii ri tenga o nga inoinga mo te Miiia. 4" E waki ana alian ki te Alna kaha rawa ... 2° kia waiatatia tetahi o nga waiata ; 3o rangoha te ako o te Ariki , 4" e wakapono ana alian ki le Atna, te Matua kaha rawa ... 3o ko te meatanga o te wakaponotanga ; 6o Ko te meatanga o te tataritanga ; 7° ko te meatanga o te ripenclataiiga ; 8° e to malón Matua i te rangi . . . 9° ko te meatanga o te aroha tapu. E pai ana kia waiatatia nga meatanga katoa. E pai ana hoki nga inoinga o le Iioímrio mo te Miha.

Ot'ra ki te moa c koro e ahei te hunga ka toa te haere ma¡ ki le Mîha, i te ra Tapu, na, kia niealia e ralou, i lo ra Ion kainga, liga iuoinga e tika ana 1110 te Miha, i le vvarc karakia , a kia tiroliia hoki to ralou pukapuka hei ako 1110 ralou. KO TE ROHARIO. nga inoinga o te Ilohario ko nga iuoinga ano hei wakahonore ki te ora o llehu Kerilo, ki te ora hôki o Maria. Na, te Rohario ko tetahi mea pire ano hei wakamahara ki te kai inoi i te tikanga o nga inoinga e meatia ana e te llalli ki a Maria, ki te Aína hoki. Na, kia penei te tikauga o ana inoinga : Io i te ripeka o te Ilohario , kia meatia , k! le Alúa , te Mutua kaha raïca ... 2o i te pire nni tuatahi , meatia ra, E to malou Malva, i te . . i nga pire nonolú ka toa , kia meatia. Tena tcakapainjia Mario . . . 4° ¡ nga pire nni e rima , niealia ra , te , te Tamaiii ... E to malou Matua , . . Ko ia te rilenga 1110 nga inoinga o te Rohario. E pai te karakia o te Rohario ¡no nga inoinga o te ahiahi, nio te Miha , mo nga luroro , nio te tanunianga hoki. KO NGA MEATANGA Ni 1 O TE ORA TAPU. 1. MEATANG.V O TE IVAKAPOA'O'f ANGA. E taku Alna, * e wakapono toim ana ahau ki ton kupu katoa; — i Avakaponoliia nei me wakaakona * i tott llalli Tapu, Kntorika , Apotorika , Romana ; — mo te mea ka mea koc * i nga mea nei ki a ia; — a ko koe le tino pono ano, * na , kahore ano ki a koc me ñau tetahi mea teka.

2. MUATANGA O TE TATAIUTANCA. E takH Atua , * e ta tari lonu ana alian k¡ a koe , — o ho mai ai ki ahau , nía nga uta o Heliu Kerito lo matou Nui , * nga inca pai katoa i meingatia c koe , — na , ko ton keratia , * i tenci ora ; — a , ki te nica c wakarile lonu ahau ki ou ture, * ko ton kororia , i te ora ake ; — 1110 te mea e kaha rawa koe a e wakarile ki ou meinga. 3. MF.ATA.NG A O TF. AKOUATANGA. E taku Atua , e aroha ana alian ki a koe * i toku ugakau katoa ; — mo te mea koe e pai rawa * me wakaarohatia tonutia e koe nei ; — ho mai ki ahau he aroha e wakanuia ake mou * i nga ra katoa o toku oranga ; — a lio mai hoki ki ahau he aroha mo toku wakaritenga * kia penei me taku aroha moku. 4. M CATANGA O TF. Iìll'ENKTATANGA. E taku Atua , ka nui te nianiae o toku ngakau * 1110 aku liara, — kahore anake nio te mea e kino le liara ki ahau, * engari mo te mea e kino te liara ki a koe , — e le Atua , e toku Matua pai rawa * me wakaarohatia rawatia e koe ano. — Kia wakakahore koe * i aku ha ra — nía te utu nui o nga mamae me te inalenga rawa o Uchú Kerito * , to matou Nui. — lío mai le keratia kia wakarile ahau ki taku hiahia ngakau * mo te ripeneta a kei nialii kino ahau ake ake. 1ÎE INOINGA MO TE MAHl. E te taku Atua , mou ra taku mahi hei utu ripeneta , hei aroha alu ki a koe, hei taonga hoki moku , i le rangi. Ma llehu Kerito, to matou Nui. Amene.