Te Paki o Matariki. Ka takoto teni Paki mo ake, ake tonu atu. MAUNGAKAWA, MEI 8, 1893.

Paki o Matariki, Issue 8, 8 May 1893, Page 2

Te Paki o Matariki. Ka takoto teni Paki mo ake, ake tonu atu. MAUNGAKAWA, MEI 8, 1893.

Nga kupu e whaona e ahau, ki roto i taku Putea e haria ai e UNKNOWN ki nga UNKNOWN mete Waip UNKNOWN me era atn wahi o te ao, e haore ai ahau. Ko nga kupu e ahu ana kite tika, ko tv Poim, kn te Arnha; mo to Atiiwlmi I E hoa ma, ma to Matua o t»; tika latoiie fiaki. ! Haoro mai kia kito koutoii i ahau, ka liaeiv atu | nei hoki nliau, kia kito i a koutou. j Whakarongo mai, e nga iwi o runga, o !vir.»; ; oteuoi tai, o tora tai, me to tu.iwiu tuia. L kou- j tou ra e*lioa ma, e noho liiaina koutou i nga I niarae o Aotearoa, wliiti atu ana ki to Waipou- ; namu, tena ra koutou katoa. Ngn Tano, nga "Wahine, nga Tamuriki, nga Tluruhi. mo nga | Korolit'ko. Nga Iwi nunui, Uatigntira lioki, o 1 to Ikarna a Maui, Aotearoa mo to Wa pounamu. He aumihi atu tcnci nalcu Kin Knnrou katoa, e oku hoa aroha, o noho mama koutou, koi nga pito e wha o to tatou ao. Trim koutou. Ivo ahau tenei ko " TK PAKJ <> MATARIKI," © haere atu ana ki to whakaatu i nga kupu o roto i taku Putea, ka havia atu nei e ahau, JCia tau rate rangi marie ki a koutou katon. NGA WHAI KOKERO A TK KIIXGI. Ko enci kororo n te Kingi no t.o 2? o nga ra o Aporira, j te rau. IS9I ka mahuo ako noi. 1 a ia e kororo ana i onoi kororo, kaore auo i rupeke nga Iwi i karansatia ai u Tana Taingakawa 1:1 a hui mai ki Maungakawn, ka tuwhora liok l te whuiv i te 2 o nga ra o Moi, otnuatau. . Ka whai korero n<n to Ivingi ki nga Iwi i I ruppkp mai i taua ra, ko ana kupu tenei; — Taku kupu tonu ake kia rongo tonu inni koutou katoa, a Wuikatn. a Waipa, a Huk-n nui, a te Hoe-o-fainui, a Maungakawa, a Manngatautari. a to Wa<»tu,a Aotearoa, aTakahua, a Tapapa. Tenei Jwi l:o W^ikatokatoa. Kia , rongo touu mai koutou. ka rupeke nga Iwi noi 1 ki konoi ki to Kauhanganiii, rtt<* noho koo i konoi i to tatou marao, tonoi to Toki ko to i oki kancln. )C.o maunga ton- 1 c ua ai to ua ; ki runga kite whenua, o rero ai nga wai o ia awa, o ia e maanu ai nga Pararaurokau. Koia au i moa ai mo noho koo i konei, kati ano mau ko to Toki ku:i«<hi anake, kaua he tikanga mau, wailio ma nga Iwi c peke mai pai nnn atu. knti ano koo i roto i tenei Por-Jtaka noho ai \ Heoi ano aku kupu ake. ICo enui ana whai kupu, i tenia rac, i to takiwa kaore ano i rupeko nga Iwi, e hara i tc nifta lio Porotaka whonua tana P.a-otaka i kororo ako nei, engari ho Porotaka Iwi. Ho mohio nona tcra nga Iwi o to motu nri o rupeke mai i taua ra ki ko'ioi. Koia ia i hamumu ai ki r.gar.tho katoa o Waikato kia kopi to waha, ko nga kanohi an ako to titiro ana, kia whakarongo te tarinsra ki nga kororo a nga Iwi nunui o tu Motu. Kihna ra ua ana, ka haore mai nga Iwi o motu i ug.-i Po./luri, mo l-atoit kua takna atu ra. a koro kau ako: u Tim a . Ufl ano v urn ki I' uut Kiingitaga, c no'-'o mate iu»i hoki i i tc motu nei i Aotearoa ; Hooi ra, tio tc 'A o nga ra o Moi, o tnnn tau. Ko te Tluinga tuni ua teiiu o To Kaulmnganui, ka noho To Kinj»i ki toim Aiivrfwa, (ara Torona) Katahi ia kn whai ku]iuki nga Tui i llui mai i runga i nga louliin atu mo rsitou, a kn Into nei ratou i a Te Kingi tonu o wliakapiiiiki ana i ana kupu : Ko ana kupu tcnci.— 'lakukuim tonu ake kia tonu mai niar.'una aun rauoi taku i *■■ 'f T«i----i • i: "l.i-I;o ♦cii'i kiijm na aku. Kiaoia ■ . 1 . t'/'I. !i n.n ' '■ ' ' • ' 1 '• '"J'• i 1 l,.it«M u

tiak\ ! 1 maraiua ana ran- i i' oki i .Ikoutou - I :.i!. 1111 h'-nn-.i ks ««i > liul.au aha hm ri'iun mi k.lv'i, t I.i.ri-i'> mi : \k'i M itiu aku tr iu -v\ iiini: hi houioa hoki i iiMi'Vc mai m i koiifou i njja waahi tiiwhiti: 11 nil kniuui: ! Trim k'mtmi!! 'lVua k"Ut.iu !!' 1; iiuma • » hi>uton ara, hri t«- tah<>to o kont.-u an. to U-r>i hapu t<» 1< in li.'p.t, t<hdiitou ta. i uir.i i 1 -mi. 1 t'W;!atu raun ho tana 1 K"tjro !•» ):-h irii;;a lu.ii k'i tc Kau- - au c mollio, in to Ktiuli,ih;.-nii!u i.«'i l:;,r., 1 (i .-a ha m«>hin !'" mataa lH'ku. lii* uha-ian i;;a M>k'i, <» wNakahna ana au 1110 ri;a Iwi ?• »Yti i iiacru mai nci i to Toii-a, i it- liawhi'i, friia 1;. U «u, lu-"i ano taku Omilji. Tak'i l.uji'i lonti ak" kia rongo I'tnu i.iai koiitoii. 1 oho taku nirakrm mo nga JwPhatoa" (can nci: Pa'a jmta pula noa ; 110 ivirn au i hi ai i taku kupu, ko nira Jwi Rnng.itira ko n«.';a Iwi umnii ko hio hi <1 rat«.u to tdcauga, ko aliatt ntc whakahipa an hi taliaki, hi tc porotaka i poro takaa nei e aliau. Inaiauoi kia total mai koutou, Kai]>ara, l.aciv mai Tamnhi, liaore tonu mai Manuka, liaeiv tonu i t«' Ilauauru put?, noahl a Xgutimdahipoto, Xgntivaakawa, XgaiNgntimaru. rn, XgatiwanXgntipaoa Kua pai p»r«>taka, kua niutuhake, kimrn hau ho Iwi ha llu Xama 1 te nama. Kia tuuuinai koutoii kntoa tc tauo t*« \\ai»inc: t nia Iwi titiro holtUj ti'iu-i itu waki.H-, ha hiti-atc hoha 1 t«- matahopa 0 to wham, ka kit<-a i tc akitu. ka k f• a i tctclu atu walii. 110 nn-a atu nahu; ata Jiurihurt maiire, kia ata Jjacpapa. Ko t>' " I'ou '* whit-, koro nkt', a, k.» to Kauhauganui auake. Ko to I'ou whakamutuug'a tuntn, ko to Pou whaka? wutuug-a tuiiti.*' I uiuga i aua hupu katoaa to Kiingi, lie tolmtohu to inea nui i rato i ana wliai korero, c liara ia i te mea ho enei anahe kua horcrotia. ake nei e ia. fyra atu te uuinga o ana korera ki nga Iwi kntoa c karangatia ana e ia ki a hui mai ki tana aroaro i ana kainga maha ka muhuo noi, a tan mai ana hi teuei. Waiiio rawa tc tuungaotcj Kaulianganui h<:i korerotanga laana i ana maliara, 110 miiaaao ia te tikanga, me whakaaru mai hold e koutou, i a Tawhiao 0 nolio ana i to Ivuiti, i to walii o to anuanu rano, ka tukua ana whakaaturanga ki nga Iwi 1 nga wahi katja, hu Inoi nana ki tana kiri Maori 0 holjo i te Motu nei i Aotcarqa, i telo o ngara 0 Apcrira, i to Tau loG»j.

KOIA TENEI: To Iwi Kg ! kati i uta, rapua te mea ngaro, Kuft tulvii atu o ahau tetehi panuitanga ko te Pooti-o-ririkoro, i moa ati aliau, mo haere mai nga tangata ma tau ki toku aroaro, ko to rua tunci o nga Tau o tatari ana aliau. Ka moa aliau heoi ar..», maku ano o hanga toku whare, • •Ha ]>uii ho Maho<\ ho Patato. lie ana kua to lluri ai ngi Iwi ki to talia Kawanatanga, tora anookuhoa kei tora waahi, koi tora Tvaalii o to Motu iK-i. kitcnu-a ka luOO, ka 000, kaso, ka \ iT.nci, kouhaukeiroto, kaputa kaora. Ko to Atua to uiti>u piringa, ho boa o tino tata ana. Otini i runga i euoi kupu katoa a Tawhiao, ino tan.' Iwi Maori tonu te tikanga oana kupu, kaoro rawa o ana kupu 1110 tetehi atu Iwi. Kngari mo ana Iwi Maori e noho i te Motu nei i AoiiMiva mo te Waipounaniu. Waihoki, no rrira mai rano to kaianga a Tawhiao, ki nga Tut o noh" i Mehi nei; Haere mai o nga Iwi, o nga ]?ang.itira, inahia he tikauga ni*.> tatou, a korc ksm alee. E hoa ma, o iiava ano lioki a Tawhiao i to moa hoi tiruhauga matouui-tanga ma tatou, kanrc, — kotahi ano te moa i a ia, ko to tati>u Kftrauna c kiia mi lie Mauri tatou, lie uri no tatou Tupuna tuku ilto aim ki a tatou, ko nuaimihiia nienga wliakakariv, koi a tatou ten,i kci to Iwi, lu-oij kaoro kiwu o tatou ngakau i tifira iho ki tcnoi, tiro pu ana tu wha-. knai'O ki to ki to Atua o nga wnahi I k'llin i Poropititia mai noi e lianiera, i ngij. i Tun i Poivpiti ai ia. ' '

1 Tmoi in to hanga k.-i t«» tika oto kupu a i i'awhino i i , nnui ,; i ii'*i oini to n nga va «» Akuhntn Icn pahmv noi. <• mon ana n Tnwhino. ; 1 tnkiun e jnij-o nun a in i t«* Kuiti, in«» : mm Iwi kntun e haeni mai ana ki a ia i roirn, I : nuku mni ki eli hi o ana kningn i in.ho in ai | o in, liu tana knrnnga tonu atu ki a koutou. ; Ilnere mni, imeru mai, haero .mai, e tae mni : aim otohi o koutou, kaoro etdii o koutou o tae inni No tr takiwa touu ka tangohia noi ein le : moni n to l\'ik"ha, ti re t,«>nu tana kit** atu in koutou e l.noiv mai nun. iik-tr karanga alio, kua ( He': a Tawhiao, kua mate te hvi Maori. Koinei ra c Inwi ma nua kupu a 'J nwhino, koia i lnahaia tin ako ai. lu- tika touu kua ho a Tawhiao, kua mate to Iwi Maori, i runga i to tango nioni mni a Tawhiao i to Pakoha, ongari auo tatou, ma tntou o tango mai nga moni a to Pakoha, mo ta tntou Ilokohoko, i o tntou, AYlhuua, mo to tuku i o tatou, Whonua, kia Koo(i------tia, kin marama ai to piihi o ia tangata, «> ia tangata, kia ]mi ai tana hoko i tona hoa, i toua liea, ongari tonoi ka tika a Tawhiao ka orate Iwi Maori. 'Jena ra to niahi c uga hvi Maori o to Motu noi. 35 hoa ma, i hua ai enoi kupu atu aku kia koutou, ho mii rawa o nga kupu kci a tntou koi tonoi Iwi koi te Maori, kanui noa atu nga mohiotanga o to tangata ki to titiro atu ki to koha o totohi tangata, engari ki te titiro iho ki tona koha ako, o koro rawa e kitoa. He maliani ako ki enoi whakaaro ate taiigata, ka malmetia o ia tana taha maori, ahu ko ana to whakaaro ki nga Iwi ttangatira oto Ao, hoi awhi i a ia, to hanga Pitrufu na, ho I'arova hoi awhi i to liua Hoihoi, waihotia iho fo kuao i uta kotokoto ai, kaukau ko mai ana to katua i to wai. Waihoki e nga hvi o nolio mai noi koutou i Aotearna mo te Waipounamu. Ko tonei tangata ko Tawhiao, kaore ia e moliio nna ki te kurero ahua whakawai ki nga tangata Maori ki tu I'akolia ranei, ka hountnm ana ia In- tika tonu ana kupu, kua lcorc ano hoki e manakohia mai hooi ano.

Katnlii i;oi aliau lea korero atu i h- tiknngn 0 Tawliiao, me tu Kawanatanga hold o ltulio noi i Nui Tironi, far' 110 a ki alia tnngata inalii o malii nui i in ui I iivni. Ki;a wliakaaturia atu na o Tawliiao kia kouton, tana tika 1 tt> moni I'pnihana ate Kawniiatanga, a, kua riro mai i a ia tu nioiii, o 6. 0. llu wliakamatau tona nana, kia liolin talii raua ko tfi Kawnnntangn, kin korurotia a raua tiknngn, kin kororo hold ia i tana whakaaro nm ana Jwi Maori, v nulio 1 to Motu noi, niui koro koa o wliakanotin o teiit-i Kawanatanga tana kupu <■ tolic nci ia mo ana T\u Maori; Kngari ia, i ruiign ano i to tikanga o kiqm a tu Knrimaun, i men nci— t- Ko ton Ingoa Kiingi, kotou Maun, mo te \V]iakalia>TC a ton lui Maori kia kmauo, 3iua Kaumntiintin koo, mo tnn<jo Icon i tona numi iici JPeniliana man. Hooi, kn wha kaau atu a 'iauliiao ki tana innni na If Karimana auo i huiuai, c bara i to mi a lono aln nana, uiigari n i tu pai o ngit koruio, ra ka wailio noi to ririmgn mai o laua limni ia Tawliiao, lioimoa whakniniliaro ma tona lw : ma tu 3'akolia. Ko nga kupu wliakamilinro tonei. Ko tana mom i rim mai liui ia Tawliiao olmrapi-a i to moni rouilmna, moi to alma lioki 0 unuikupu lia. "Katnlii ka takoto prii h tikauga mo nga Iwi Maori, kakoro ho tikanga \v»hewolio i uanignnui ia Tawliiao, nic to Knwanatang.i, kua lioi a ! awhiao i to muni I'oniliana a to Knwan'ntanga, kua liukiiliia nci tanutaha Kiingi." Noonoikupu a<> tntun liun I'akelia, i umliiutia ilio ai u liara taua muni t to lnoni l'oiiiiiaua, iiignri hu muni whakakniv i to o Tawliiao. Ka tika ano ua 'J'uwiiiao, tana tuku i taua whakaat.uranga Ito 0 o nga ra o Akuliata, kamaliuo noi, oki ra ia,— "Hutu toim ia ki tona liioni." I puta ano tana kupu penoi—Kaorehe "Huu" te liiahiate Kawanatanga uiona, e penei ana pea te tino tikanga o taua kupu "Huu" lie (Huu-rua,) ara, ko taua kupu hold, he kupu no niua na nga kaumatua, o penei ana tona tikanga, (Huurua) he AVhakaaro-rua. Mei te aha ?

Mei tenei kupu ra, kaore kau he tikanga o tena moni, he whakaaro atu kia koe, kua kaumatua koe, me tango tena moni hei oranga mou. A, no te rironga mai o taua moni, katalri ka mohiotia, he whakakore i te tikanga ■wehewehe i waenganui i a ia, ine te Kawanatanga; ina pea, kaore hoki e peneitia te moni Peniliana, e hoatu ana ki etelii o nga Rangatira Maori o te Motu nei, Itataka nci ki to Tawhiao, he penei me enei kua korerotia ake nei te tikanga, k'a tika ano kia kiia e Tawhiao, be "Huu" ta ran a mahi mo na, ate Iwi mohio-hanga ki tc raupeka a tenei Iwi a te Pakeha. Tenei ano etehi mahi a te Pakeha kua kitea iho nei, tena lioki pea e hoa ma kua kite iho k niton, he tino mohio mai ano pea no tc Pakeha, he Iwi kuri, rawa tenei Iwi te Maori, me whakarereke ano te alma. Kaore ahau e taute; mehemea e mahi atu aria te Pakeha i ana mahi ki aia ano. Engari pea, na te tangohanga mai o te moni ate Pakeha e Tawhiao, i pcnatia ai te mahi a to Pakeha. Te whakaaro marire iho ranei, e hara i te mea tono atu e Tawhiao, tena moni Penihana, engari na ratou nei ano i homai. Heoi ano i korerotia ake ai, ko enei mahi al te Pakeha e mau nei i roto i ta ratouj Nupepa, (Ohsever.) Ko Wiremu Hone Kiiti nei, raua ko Wiremu Pomawhira,| nga tangata mahi o taua Nupepa. Ko taua Nupepa no te 21 o nga ra> 0 Mei, ote tau ka mahue nei, kei roto tonu i tana Nupepa, e mau ana tc ahna o te Karimana raua ko Tawhiao, c tu ana a tc Karimana, kua maunu ' te Potae, e totoro atu ana tetehi o nga ringaringa kite potae o Tawhiao kua pakaru, e til ana hoki a Tawhiao rereke noa atu te ahua, kei tetehi tino Taurekareka tonu te ahua,. He Paraikete te kakalm, he mea papaki, ko te Tarau kua pakarukaru noa iho, he papaki te ton o te Tarau, ton a roroa na o nga maikuku o nga waewae, kotahi o nga ringa e pupuru ana i te putiki moni, c .£2-10. pauna. Kotahi o nga ringa e hoatu ana i tana potae ki a te Kallmann, ko taua pntae o Tawhiao nei—lie {Paipa putanga alii nei te ingot, c ai ki to korero a taua Nupepa, ko nga kupu tenei 1 raro ito raua turanga (Ko tc alma tenei o te tiikanga iho o liga Tangata Nunui, kua hoatu cia toua Karauna kite Minita. kua tangohia hoki eia tona Penihana, ko toua Potae, he paipa putanga-ahi nei to ingoa. (How arc the might fallen Tawhiao accepts a pension and resign his crown j. e, his Stovepipe.) E hoa ma, i enei korero e korerotia atu nei e ahau ki a koutou, e kore ahau e kii penei—Na wai tenei mahi mo Tawhiao ? Heoi ano te Iwi nana tenei mahi ki taku mahara, na te Iwi Pakeha e noho nei i Nui Tireni. E penei tonu ana te whakaatu ake o tena mahi a te Pakeha, kua maunu te Potae o te Karimana, he (Huree,)

tctifi nana kite takanga o te kavanrnt 0 Tawhiao, i te takiwa i Minita ai ia Waihoki ko Tawhiao katahi auo ia ka whiwhi i te mom, na te Kariraana, i hoatu hei hoko kakahu mona, kia mahue ai te Paraikete papuki o Tawhiao, me lana Tarau pakaru, a, kua hoatu lioki e ia tori a Karauna, kia te Karimana, kua pakaru nei lioki taua Karauna, koia ra mana kua kiia nei, he Paipa-pntanga ahi n-i te ingoa o te potae o Tawhiao. I runga pea i te mii ravva o nga mom a tc Karimana, i hoatu nei ma Tawhiao, i hoatu ai te Karauna o Tawhiao, hei atu mo aua moni i ( Huree ai,) a te Karimana, 1 peneitia ai lioki e te Pakeha. Koia ano i tika ai te ki iho " Au mahi ra," e te Pakeha, kei enei take rawa a te Pakeha i tika ai te mohiotanga iho ki taua moni Penihana nei, i hanga ai e te Pakeha, me pena te ahua 0 te Kiingi Maori. Na reira i tika ai te kupu a Tawhiao. Mutu tonu ia ki tena moni, no te roea i mahi whakapatipati a te Kfirimana ki a ia, hei penatanga ma ona Iwi Pakeha. Koia i maharatia ake ai, me whakahoki atu te moni a te Karimana, i homai nei kia Tawhiao, e £'s6 6. 0. Na taua moni koia ranei i whiwhi ai a Tawhiao i te moni ? E tika ana ra, me whakahokiatu te moni a te Karimana. Heoi ra e nga Iwi:— Kei whea ianei he huarahi atu mo te Maori, e tata ai ki o tatou hoa Pakeha, e noho i te motu nei. Aknanei pea, ka mea o tatou hoa te Pakeha, he whakapae tenei naku ki a raton e hara ia ia tenei mahi mo Tawhiao, ae pea heoi ano ra, taku i kite iho no roto i to Pukapuka, e piri ana te whakahua nate Pakeha 1 mahi, r hara nei i te Maori taua mahi ki a tika ai te ki ake na nga Maori o te Motu nei tana mahi. Heoti tonu na te Pakeha taua mahi tona Tumuaki nei ko te Kawanatanga. Na e hoa ma e nga Iwi Maori e noho nei i Aotearoa mete Waipounamu, He aumibi tonu kei roto i ahau mo kontou kei whakaaro mai ra, to tatou hoa te Kawfinatangw, e korero atu ana ahau kia ia, kaore. Engari kia tatou ano ki nga Iwi Maori, o te Motu nei. nana ano lioki i mahi inai i tetebi nialii Tan-reknreka, rno toku Kiingi, i hua afu ai tetehi kupu maku i aku kupu kna lnutu ake nei; Heoi ra ko taku whakaaro ia ko tatou auo, i runga i te ahua o tatou Tupuna, tuku iho ana kia tatou ki Uri e ora noi. Na ko tenei e hoa ma ka whakaatu atu nei ahau ki a koufou i etehi rotigo rongo i aliu mai ana i uga wlienua nunui o te ao. ara i Ranana, he aha koa to ki ai to tntou boa te Kawanatanga, kaore he mana whakahaere ;t Ingarnngi, ki nga inea <> Nui Tireni, i te moa kua tnkua noatia mai tc mana whakahaerp o Nai Tirpni, kite Kawanatanga, o nolio nei. lie ahakoa, i te mea. Na: - to moliiotanga ake kei te noho mate rawa tc Iwi Maori. Otira

ko Ingarangi, koi to noho nroha tonu mai ki nga Iwi Maori o noho nei i Niu Tironi, i runga ano ia i nga kupu .1 to Kuiiu o to Tiriti o "Waitangi, otira, kua whaka maraniatia atu ano ia ki a koutou ngn kupu a Kawana Koa Paraonc kite Tiuka o Niu Kahera ite Pepa 0 Hepetema me Okotopa kua mahue noi. KOIA TENEI, ICo Ngapuhi i te tnlin ki to Xotn, ko WaiIcato ko Ngatimaniapoto, i waonganui, mo te Hauaurn, e pupuru tonu ana i nga whenua a nga Maori Tupuna, A, i a matou malii hokohoko whenun, i rnuri i to Tiriti o Waitangi, e titiro tonu ana matou kite Mana 0 rnton j Hapu, mete Mana hoki o rntou Rangatira , ki to whakaae lei to whakakahore hoki i | te hoko. ICo te paanga o nga Maori o tonei ! whenua; — Tin paanga llupu, eliara ite mea 1 he paanga tangata kotahi, " ua runga i aua 1 kupu nei ka tika ano kia kiia, —kua mohio | noa ako te I'akeha kite Mana o to Mauri, 1 ki runga i enpi Motu i Aotearoa mete j "Waipounamu. I KOIA TENEI, I BANANA APERIRA 14 1880, | Kua whiriwhiri matou nga tangata ote Ka- j wanatanga i te raruraiu o nga Maori, He mea titiro e matou, ki runga i nga ritenga Pakeha anake, o tika ai te titiro o enei mea, e I mahara nei i roto i nga ngakau o nga Maori e he ana hoki kia tirohia kuaretia atu ratou > nga Maori, i runga i nga ritenga Pakfha, ki I taku whakaaro, He nui rawa ki a kiniihia he tikanga, kia titiro atu ai pea nga Maori ki nga Pakeha. Kite oti taua mea te whiriwhiri, ma roira pea e ahua tika ai te hiahia o te Iwi Maori, e whai nei, kia welie ke ano he JCawa natanga mo ratou, e kore ai e eke mai nga he a te Pakeha kia ratou.

(2.) Ko te Kawanatanga te piringa o te Kunanga , ko to maori ano hoki e pera tahi ana; no mua ano, e kore nei e mohiotia te timatanga mai, Ara he mea whakatu ki runga ia Hapu, ia Ilapu, ko tera alma Kawanatanga. I runga i nga Ilapu, o te Kawanata nga tawhito, (a,) e mohiotia ana e tatou e he ana. Ki taku titiro: — te ritenga e Pooti nei, nga tangata noa iho, ki a pera 1110 tangata tika, kaore hoki e iti iho i tenei te kino kite ugakau o te Maori. (3.) Ko nga Ture e uru nei 0 tatou Kawanatanga kite Paremata o te whenua, e kore nei e tika kia eke mai he whakahe kia ia. Ka whakaatu ahau inaianei kite kino 0 to tatou Kawanatanga, i Nui Tireni, e nama nei i nga miriona moni i pau noa iho nei, kanre nei he tikanga i pau ai. Titiro tatou ki ta tatou konti whenua Maori, me a tatou kooti nunui. Ki ta tatou titiro atu, kei te tatu ranei nga ngakau o nga Maori i aufl kooti? (5.) Kei te nioliio tatou, kite kino o nga ngakau o nga Maori moliio, ki nga ritenga o tnnei mea o te kooti. Kei te moliio nui noa atu to ratou kaha kite whiriwhiri i enei mea. K taoa e ratou te wlinkahe a tatou kooti whakawa (Tliwiri,) e whiriwhiri nei i rga mea he. Ka taea ranei e tatou to whakahe ta tatou (Hupiriiiui Kooti e whiriwhiri nei i nga mea he? i etahi takiwa; <»tira i aua mea katoa e whakma ana i nga ra katoa to kaha o to kino ki to peke ki rnto i nga ara o te tika, e whakakake ana hoki tatou kite nui o to tatou mohiotanga ki nga nmhi Kamura, Mihini, mc era atu innhi nunui, mea tatou mahi whakako. (6.) Kei te whakapehapeha hoki tatou mo to tatou noho j»ai, kaore in*i i uaiho ki raro i tetehi Iwi, mete rite tonu hokt o a tatou Ture i taua wa. K waih"-tia ana tatou hoi Pononga ma nga Minita, i t.ihun m-i trluhi ringa kite moumou i a tatou moni, ko tot«»lii ringa kite maka i te ioka ki > tatou kaki, i runga 1 tu mahi ako, i utaina «• tatou patu ki to ringa o te whakahere, engari kihai tatou i kalia kite karo, i nga ritenga

mo te Iwi. Heoi na runga i te oati horihori i roto i a tatou kooti. Iva ata kpri te Tumuaki i nga tuunga o to tika, o te Kawanatanga me to riunanga.

AS FOLLOWS, Njrapuhi towards the North, Waikato and Nguii-Maniapoto in the centre of this Inland and the South, are holding th» land of their ancestors from us who are H::vizi«r ;i.wr the Treaty of AVe mri - e cut their tribes and ehie-* -,ull r.i- iiun.i to stop their land from l.i .--old, and ih<? claim of these Maorie's to the land are tribal not individually. " Through the words of this lettor -we say that the European's fully knew the Mana of the Maorie's upon these Island Aotearoa and Waipounamu.

, (7.) Ko te oati horihori ite Paipera i roto | i te kooti he aha lera mea? He patu ano enei mea e rua mo te whakaeke mo te kn.ro hoki, i nga tangata e awhinatia ana e tatou. lie patu e mahift ana i runga i te whakaro i pai, a nga tangata mohio ki nga Ture. Ale nga tangata e pai ana o ralou roago, me nga tangata hold e mea ana he Karaitiana ! ratou, (Kaore au e wliakaae.) Ko nga , tangata e tu ana hei wawao, i etehi tangata I i roto i nga kooti (Roia) e whakahoa ana | kite tangata korero horihori, engari e mahi tonu ana ratou i tenei patu kino o to Pouri. (8.) Ko tenei mea e mohiotia ana te tangata e haereere tonu ana kite Koo'i, ongari ko nga kino o te Pakeha i o ratou huihuinga e kitea ana e te Maori,'ana runga i aua mea ka wehi te lwi Maori, ka kino ratou a enei wa e haere mai nei ara, ka Haurangi tonu, ka mate hoki i taua wepu hou nei i to mohiotanga, i naianei i te he o te huihui.

(9.) Na enei mea e rua huihuia ka tino nui te mate mete Pouri e pa ki nga Kainga na reira hoki ka hiahia te Maori, kia wehe atu i to ratou nei Kawanatanga, ma ratou ano e whakahaere kaore ianei tatou e whakaaro noa ake kite tika o to ratou wehi, ana piri atu ki nga mohiotanga 0 te Pakeha, kaore nei e whakaora ana aua painga 0 te Pakeha, engari e whakamate tonu ana, na tatou i whakainu nga Maori kite Kapu ote Mate, mete kore tatutanga 0 nga whakaaro, me korero ano koia na Ingarangi, ratou, i whukainu ki tenei Kapu? 1 whakainumia ratou i runga i to ratou kaha kite Tarure kite uiui, i runga ano hoki, i te Hainatanga 0 tenei Tiriti i wahia nei e te Mana 0 tu Pakeha. (10.) Ko te Iwi Maori inaianei kua iti rawa to ratou kaha 0 mua me to ratou tu whakai, I mua kaore rawa a ratou ope e hinga i nga ope a te Pakeha i nga Whawhaitanga, hinga rawa ake na nga mohiotanga o te Pakeha, I whakatoria nga Putiputi atahua e nga Mihinare i te tuatahi no muri, ka whakatoria nga Kapura kino, te kaha na o tona Paihana kite whakamate tangata, koia ka tata nei te Iwi Maori, kite taka atu ki nga Parengarenga o tenei Awa o te mate, e ngaro rawa atu ai tenei Iwi te Maori. (11.) Kaore ianei tatou e whakatika noa ako kite tika o to ratou wehi, kite Piri atu ki nga mohiotanga o to Pakeha, kaore nei e whakaora engari e whakamate tonu ana. HK WAIATA

k 'Taukiri tc mate e pa nei ki nga Iwi Mauri" uie inoi atu hoki e ia kito 'Atua 1 ' Kia turo iho tona ringa kaha " kite Whakaora i te Iwi Maori" Taukiri" to mate e panei kite Iwi Maori. Ka mutu taua waiata.